عنوان
کتاب: نمایش نامه نویسی عروسکی
نویسنده: دکتر سیمین امیریان
ناشر: سوره مهر
کتاب
نمایش نامه نویسی عروسکی از نخستین کتاب‌های
ایرانی است که در مورد چگونگی نوشتن یک متن عروسکی می‌گوید. از آنجا که در میان تألیفات تئاتری
ایران جای خالی کتابی که مشخصاً و به‌طور
تخصصی به نمایشنامه عروسکی بپردازد، محسوس
بود، تألیف کتاب نمایش نامه نویسی عروسکی گامی مؤثر در رفع این کاستی محسوب می‌شود.
کتاب
در آغاز به تعریف متن نمایشنامه می‌پردازد
و خواننده را با ویژگی های متن نمایشی آشنا می‌سازد به این منظور و برای اینکه که ماهیت
متن عروسکی مشخص شود، آن را در تطبیق با متن غیرعروسکی قرار می‌دهد و تفاوت‌های آن‌ها را بازگو می‌کند. برای مثال گفته می‌شود که یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های نمایشنامه با نمایشنامه عروسکی، وجود خود عروسک است. نویسنده
هنگام نوشتن به این می‌اندیشد که شخصیت او بر صحنه
عروسک است و نه بازیگر. همین عامل راه او را به سوی دریچه‌های دیگر نوشتن می‌گشاید.
کتاب
نمایش نامه نویسی عروسکی، به چگونگی صحنه‌آرایی
و تنظیم حرکت عروسک بر صحنه‌های گوناگون می‌پردازد. چرا که همه این عوامل در نوع
نوشتن نمایشنامه عروسکی تأثیرگذار خواهند
بود. کتاب در پاسخ به این سؤال که: «چگونه نوشتن نمایشنامه را شروع کنیم؟» راه‌های بسیاری را پیشنهاد می‌دهد تا خواننده بتواند با شروعی خوب متن
عروسکی خود را بنویسد.
به
علاوه در این کتاب به تعریفی از طرح داستانی و داستان پرداخته می‌شود و نظر مورگان فوستر را درباره تفاوت
این دو مقوله بیان می‌کند. آنچه کتاب بر آن تأکید می‌کند، بررسی شکل اثر است. او بیان می‌کند، هر اثر هنری از شکلی که هنرمند به
آن می‌دهد به وجود می‌آید. این شکل عبارت است از سازمان بخشیدن
به اجزا برای رسیدن به یک کلیت. هنرمند برای آفرینش این سازمان، آگاهانه اصول معینی
را به‌کار می‌برد و به این ترتیب شکلی به اثر می‌دهد که در واقع همان ساختار اثر است. یکی
از ویژگی‌های مثبت کتاب، بررسی این شکل‌ها و تقسیم‌بندی ساختار متون نمایشی است. همچنین،
با آوردن نمونه‌هایی از نمایش‌نامه‌های معروف، خواننده را به راحتی به سمت
درک درست از شکل‌های نمایشی هدایت می‌کند.
نویسنده
در بخش بعدی کتاب، با آوردن نمونه‌هایی از چند طرح داستانی، به
خواننده کمک می‌کند تا چگونگی نوشتن طرح درست
را امتحان کند. او در مرحله بعد که یکی از مهم‌ترین بخش‌های نمایش نامه نویسی است، روش تنظیم و
ترتیب یک متن را بیان می‌کند و به ساختار متن می‌پردازد. در این کتاب مبحث ساختار، تحت
عنوان «صحنه‌بندی در نمایشنامه» آورده شده است. برای درک بهتر این
مبحث چند نمونه ارائه شده است تا خواننده به راحتی متوجه چگونگی تنظیم سلسله حوادث
در یک متن عروسکی بشود.
یکی
از بخش‌های مؤثر این کتاب، بخشی است که
به موضوع کلام موزون در نمایش کودک و نمایش عروسکی اختصاص دارد. این مبحث برای اولین‌بار در رابطه با متن نمایشی مطرح می‌شود و تفاوت شعر نمایشی و شعر غیرنمایشی
به‌طور شفاف بیان می‌گردد.
تأثیر
افسانه در تحریر نمایشنامه عروسکی و مسئله انتقال،
هماهنگی و عوامل فنی، از مباحث دیگر کتاب نمایش نامه نویسی عروسکی است.
یکی
از ویژگی‌های کتاب نمایش نامه نویسی
عروسکی کاربردی بودن آن است. علاقه‌مندان به فراگیری نمایش نامه نویسی،
به‌ویژه نمایش نامه نویسی عروسکی،
می‌توانند از مجموع مطالب ارائه
شده، به‌عنوان مطالب کارگاه آموزش عملی
بهره‌برداری کنند و نمایش‌نامه‌هایی را که می‌نویسند با روش‌های توضیح داده شده بسنجند و بیازمایند.
از دیگر امتیازات کتاب، ارائه متن کامل پنج نمایشنامه عروسکی به این نام‌هاست: «گلگسی»، «دریاچه قو»، «پروفسور
اچ»، «نخودی و غول سرما»، و «بی‌بی کوچیکه» که همگی توسط نویسنده
کتاب نوشته شده‌اند و لابه‌لای مطالب، هرجا که لازم بوده از این
آثار به‌عنوان نمونه نمایشنامه عروسکی استفاده شده است.
این
کتاب اما از نظر چاپ و طراحی جلد کاستی‌هایی
دارد. نخست آنکه تصویرهای پایانی کتاب که به چند نمایش عروسکی جهان اختصاص دارند،
سیاه و سفید چاپ شده‌اند. چاپ رنگی این تصویرها به معرفی کیفی این‌گونه نمایش‌های عروسکی کمک بیشتری می‌کرد. علاوه بر این، در طرح جلد کتاب نیز
می‌شد با بهره‌گیری از رنگ، معارفه بیشتری را با یک کتاب مرتبط با نمایشنامه عروسکی به انجام رساند.
