سال تحصیلی
98ـ1397 را به کودکان، مربیان و خانوادههای
گرامی تبریک میگویم. هر سال با آغاز پاییز
شوق و شور زیادی در جامعه آموزشی و خانوادهها
پدید میآید. امیدها و آرزوهای زیادی
در قلب مادران و پدران کودکان موج میزند
که گاه با نگرانی و اضطراب همگام میشود. چرا؟
کودکان امروز
در معرض بسیاری از موقعیتهای استرسزا در محیطهای اجتماعی، خانوادگی و آموزشی یا از
طریق رسانههای مختلف قرار میگیرند. افراد مسئول با هر سمت و از هر
جنسیتی باید بدانند چگونه کودکان را از حوادث و موقعیتهای آسیبزا دور نگه دارند و در کاهش یا رفع
ناراحتیهای آنان و پیشگیری و مصونسازیشان سهیم باشند تا بتوانند باعث آرامش و
راحتی زندگی آموزشی کودکان و خانوادهها
باشند.
حوادث و
رویدادهای اخیر در سطح مراکز آموزشی و فرهنگی پیشدبستان و دبستان و سطوح بالاتر، هراس از
حضور افراد مختلف را در محیطهای آموزشی افزایش داده است.
مدرسه با توجه
به معنای عملیاتی و کارکرد مثبت آن در سراسر عالم، چه در گذشته و چه حال و از نظر
مفهوم همیشه علمی و ارتقادهنده آن، زیبایی خاصی و
خاطرهانگیزی را به ذهن میآورد. البته یادوارههای آزاردهنده و تنبیهی نیز در طول
تاریخ آموزشهای مدرسهای دامنگیر بسیاری از جوامع بوده است، اما چرا
ترس و نااميدی؟
امروزه صحبت
بسیاری از مسئولان در زمینه کیفیت آموزشگاههاست
که به حق اندیشه محکم و مطلوبی است. بیشتر نگاهها به سمت و سوی آموزش، برنامهها، وسایل، اسباببازی، اوقات فراغت، سازماندهی فضا و
موضوعاتی از اینگونه است ولی غافل نمانیم که
امنیت و اطمینان حرف اول را میزند. به عقیده من، تأمین
امنیت کودکان از نظر بدنی، روانی و جنسی حتی از آموزش، برنامه و کتاب و وسایل هم
مهمتر است.
بدیهی و طبیعی
است که والدین و دیگر افراد خانواده باید تا جایی که میسر و ممکن است درباره
برنامهها و موقعیتهای آموزشی که کودکان در آنها حضور پیدا میکنند، چگونگی رشد و تحول، فعالیتهای کودکان و دغدغهها و مشکلاتشان اطلاع حاصل کنند ولی از
همه مهمتر باید از امنیت محیطهای فیزیکی و آموزشی کودکانشان به میزان
زیادی اطمینان حاصل کنند، که حتی ضریب یک درصد خطا نیز گزاف و ناپسند و نامطلوب
است. در اینجا با سؤالهایی مواجه میشویم که پاسخ دادن به آنها خطای دید و غفلت از نظارت را کاهش میدهد و صدالبته بهتر است که با نگاه و
اندیشهای مسئولانه به آنها پاسخ دهیم:
•
تعریف ما از آسیبهای جسمی، آزارهای روانی،
خشونتهای بدنی و جنسی یا بدرفتاری
و رفتار نامناسب و ناسالم در محیطهای آموزشی و خانوادگی چیست؟
• محیطهای آموزشی و خانوادگی باید
دارای چه ویژگیهای امنیتی و ایمنسازی باشند؟
•
ویژگیهای افراد آزاردهنده و افراد
آزاردیده و کودکان آسیبپذیر و قربانی کداماند؟
•
کودکان قربانی و خانوادههای آنان در مراحل اولیه و
دورههای مختلف پس از تحمل آسیب و
آزار جسمی و جنسی و روانی چه خصوصیاتی دارند و چه رفتارهایی از خود بروز میدهند؟ حساسیت به کدام نشانهها لازم است؟
•
روشها و فنون آرامش بخشیدن،
بازداری و توانبخشی به هنگام به وجود آمدن
مشکلات جسمی و جنسی و خشونتها با منشأ آزار و ناراحتی
از انحاء مختلف کداماند؟
• نحوه برخورد با کودک و خانوادههای قربانیان چگونه است؟
•
خانوادهها، مربیان و مدیران تا چه
حد با تعاریف حقوقی و قانونی در زمینه مسائل آسیبزا آشنایی دارند؟
•
برای هشداردهی و آگاهیرسانی به هنگام بروز خطر و
پاکسازی محیط و دفع آدمهای بیمار و محیط آلوده چه ابزارهایی
وجود دارد؟
•
شیوه گزارشدهی به هنگام مشاهده آزار و
آگاهی از آن چیست؟
•
به کجا باید مراجعه کرد؟ از چه کسی باید کمک گرفت؟
•
چه کسی پاسخگوست؟
• و آیا گزینشها به خطا میرود؟
• و ...
حق این است که
ایجاد امنیت، پاکسازی و سالمسازی محیطهای آموزشی و خانوادگی بیش از خود آموزش
اهمیت دارد. بهعنوان مادر، مربی و مسئول
گزارشدهی را جدی بگیریم و از
مشاهده خشونت و آزار به بهانه دلسوزی غفلت نورزیم.
و...
انشاءالله سال جدید تحصیلی سال رفع هراسهای اجتماعی و خانوادگی درباره مسئله
کودکآزاری و ایجاد امنیت و
اطمینان بیشتر برای کودکان باشد. مربیان و مدیران و کارشناسان با طرحریزی برنامههای به موقع و پیشگیرانه در رفع مشکلات
کوشش کنند و دلنگرانیها را کاهش دهند. باید بدانیم که شرارت
و فساد و ناآرامی همواره دشمن یادگیری، تمرکز و آرامش و صلح بوده است. در محیطهای آموزشی این واژگان معنای عمیقی
دارند و در فرایند انسانسازی خللهای جبرانناپذیری ایجاد میکنند. باشد که کودکان و خانوادهها در همه حال در آرامش و راحتی به سر
برند.