آماده کردن مهمان سخنران
بهتر است به
یاد داشته باشید که مهمان شما به احتمال زیاد تجربه اداره کلاس و آموزش به
نوجوانانی همچون دانشآموزان شما را نداشته است.
او میخواهد مطالبش را طوری ارائه
دهد که دانشآموزان به اندازه شما از
ارائه او لذت ببرند و بهرهمند شوند. بنابراین، باید
زمانی را صرف آمادهسازی مهمانتان کنید تا
بتوانید دانشآموزان را هرچه بیشتر با
موضوع سخنرانی درگیر سازید. نکات زیر را با مهمان سخنران مرور کنید:
1. سطح مناسب
زبان ارائه: سخنرانهای مهمان معمولاً افراد
متخصصی هستند که از اصطلاحات تخصصی برای ارائه مطالب مربوط به تخصص خویش استفاده
میکنند. پیش از شروع سخنرانی،
از مهمان کلاس بخواهید سطح زبان ارائه را در حدی تنظیم کند که برای دانشآموزان به آسانی قابل درک باشد. حتی میتوانید پیش از شروع جلسه ارائه، به
سخنران مهمان بگویید که شاگردانتان چه اطلاعات و دانشی درباره موضوع سخنرانی دارند
و سطح این اطلاعات را هم برای وی تعیین کنید.
2. آشنا سازی
مهمان با روشهای تدریس: به احتمال زیاد،
سخنرانی که دعوت کردهاید تا به حال تجربه درس
دادن در کلاسی پر از نوجوانان متفاوت با یکدیگر را نداشته است. با او درباره راههای درگیر کردن دانشآموزان با موضوع سخنرانی صحبت کنید. به
او توصیه کنید که تعداد دقیقههای زمان سخنرانیاش را متناسب با حوصله دانشآموزان، معمولاً بین 10 تا 15 دقیقه،
تنظیم کند. اگر مجبور است طولانیتر از این زمان سخنرانی کند،
حتماً با هم روشی را طراحی کنید که دانشآموزان
پیش از شروع جلسه به موضوع سخنرانی علاقهمند
و با آن درگیر شوند. معرفی خوب موضوع دانشآموزان
را مشتاق میکند و آنها را به تفکر درباره آن وامیدارد. اینجاست که دانشآموزان با طرح سؤالات شخصی خود مشتاق میشوند که با گوش دادن به ارائه پیشرو، پاسخ پرسشهای خود را بیابند و از یادگیری خود لذت
ببرند. تعاملی کردن روش ارائه نیز به درگیر شدن دانشآموزان با موضوع در حین ارائه مطالب کمک
بسزایی میکند. از سخنرانتان بخواهید در
میانه ارائه مطالب خود از مخاطبانش سؤالاتی کند و از آنها بخواهد پاسخهای خود را در برگههایی کوچک بنویسند تا آنها را روی تخته کلاس بچسبانید. هر گوشه
از کلاس هم میتواند یکی از گزینههای پاسخ باشد و دانشآموزان با حرکت به سمت گوشه مورد نظر خود، به پرسش سخنران پاسخ دهند.
سخنران پیش از شروع سخنرانی میتواند انتظارات خود از
مخاطبانش را بیان کند تا حین ارائه از هر گونه هرج و مرج احتمالی جلوگیری شود.
3. آشنایی با
جمعیت کلاس: پیش از جلسه، سخنرانتان را با جمعیت دانشآموزان کلاس آشنا کنید و او را از
ناتوانی یا حساسیت برخی از دانشآموزانتان آگاه سازید. برای
مثال، ممکن است دانشآموزی داشته باشید که اوتیسم
است و نیازمند بازههای زمانی کوتاه برای
استراحت است.
ممکن است دانشآموزی داشته باشید که به مواد خاصی
واکنش فیزیکی نشان میدهد. سخنران شما با آگاهی از
این موضوع میداند از چه موادی برای ارائه
بهتر استفاده کند که در عین مفید بودن، به هیچکدام از مخاطبان آزار نمیرساند. اطلاعاتی از اینگونه، به سخنران مهمان کمک میکند که پیش از ارائه مطلب، مخاطبان خود
را بهتر بشناسد.
4. تعیین اهداف
و انتظارات از ارائه مطلب: پیش از جلسه ارائه از اهداف مشترک با سخنران مهمان
اطمینان حاصل کنید. لازم است هر دوی شما دلیل و هدف ارائه مطالب موردنظر را معین کنید و بدانید چگونه میخواهید این جلسه را به پیش ببرید. برای
مثال، در داستانی که در ابتدای این بحث مطرح شد، بهتر بود معلم و مهمان کلاس هم
عقیده میشدند که هدف از ارائه،
آشنایی دانشآموزان با راههای استفاده عملی از چیزهایی است که در
کلاس میآموزند و اینکه چطور این
دانش به متخصصان کمک میکند تا کارهایی پیشگامانه انجام دهند. درباره زمان ارائه
مطلب هم با مهمان خود بیپرده و رک باشید. او باید
بداند برای ارائه مطالبش چقدر زمان دارد و مطمئناً با در نظرگرفتن شرایط محدود
زمانی شما تلاشش را میکند تا به آن پایبند باشد.
اگر برایتان امکان دارد، میتوانید جلسه ارائه را یک یا
دوبار با هم مرور و تمرین کنید؛ در جلسه تمرینی، نکات لازم را به مهمانتان یادآوری
نمایید و حتی یک یا دو برنامه پشتیبان را هم با یکدیگر طراحی کنید.
5. اختصاص دادن
زمانی به پرسش و پاسخ بعد از سخنرانی: دانشآموزان
کنجکاوند و اگر به درستی فعالانه در سخنرانی شرکت کرده باشند، احتمالاً پرسشهای بسیاری در ذهن دارند. حتماً پس از
جلسه ارائه، زمانی را به پرسش و پاسخ اختصاص دهید تا دانشآموزان پرسشهای خود را مطرح کنند و پاسخها را بشنوند.
آماده کردن
دانشآموزان
بیان انتظارات
از دانشآموزان و اینکه از آنها انتظار دارید رفتاری محترمانه داشته
باشند مفید است اما اگر میخواهید رفتاری معقول و مؤدبانه
از آنها ببینید، بهتر است پیش از
آغاز جلسه ارائه دستورالعملهایی واضح و صریح به آنها بدهید. برخی از این دستورالعملهای نتیجهبخش را در ادامه میخوانید.
1. تحقیق
درباره مهمان: چند روز پیش از روز ارائه، از دانشآموزانتان بخواهید تا درباره مهمانی که دعوت
کردهاید تحقیق کنند و یافتههای خود را با سایر دانشآموزان کلاس در میان بگذارند. اطلاعاتی
که آنها پیدا میکنند. لزوماً نباید درباره موضوع
سخنرانی باشد. اطلاعاتی درباره میزان تحصیلات مهمان، دانشگاهی که در آن تحصیل کرده
است، دلیلش برای انتخاب رشته در دانشگاه و اطلاعاتی مانند اینها نهتنها آشنایی مختصری به دانشآموزان میدهد و آنها را مشتاق دیدار مهمان میکند بلکه نوعی خوشامدگویی به مهمان کلاس
نیز هست. به این ترتیب، شما به مهمانتان نشان میدهید که دانشآموزانتان مشتاق شنیدن حرفهای او هستند و آمادهاند از صحبتهایش بهرهمند شوند.
2. طرح پرسش پس
از ارائه مطالب: گرچه پژوهش درباره مهمان، پیش از سخنرانی او و در کلاس علاقه دانشآموزان را برمیانگیزد، طرح پرسش پس از ارائه مطلب نیز
بهترین راهکار است تا مطمئن شوید دانشآموزان
از سخنرانی مهمان چیزی یاد میگیرند. اگر دانشآموزان در حین ارائه سؤالی بسازند،
بهانه خوبی خواهند داشت که با گوش دادن به مطالب، درصدد پاسخگویی به پرسش خود
باشند. اگر هم به پاسخی نرسند، میتوانند پرسش خود را در جلسه
پرسش و پاسخ پس از ارائه مطرح کنند و پاسخ آن را از زبان مهمان بشنوند.
3. تبیین روشن
انتظارات برای دانشآموزان: این تنها روش آمادهسازی دانشآموزان پیش از زمان ارائه نیست اما مهمترین روش است و باید در صدر سایر روشها مورد توجه قرار گیرد. یک روز پیش از
موعود، فهرستی از بایدها و نبایدها را با همه کلاس تهیه و آن را مکتوب کنید. در روز
ارائه، این فهرست را با دانشآموزان مرور کنید و در صورت
نیاز، آن را در گوشهای از کلاس نصب کنید تا همه
بتوانند برای یادآوری آن را ببینند و بخوانند.
4. مدلسازی رفتار شایسته: جایی در میان دانشآموزان خود بنشینید؛ با توجه و دقت کامل
به مطالب گوش دهید و در حین ارائه از قسمتهایی
که به نظرتان مهم است، یادداشتبرداری کنید. اگر در هنگام
ارائه مشغول تصحیح برگه یا کار با رایانه خود باشید، این پیغام را به دانشآموزانتان میدهید که کار مهمان چندان اهمیتی ندارد.
حتی اگر میخواهید ایمیلتان را کنترل
کنید، بهتر است تا پایان جلسه پرسش و پاسخ در برابر این خواسته خود مقاومت کنید.
به یاد داشته باشید که دانشآموزانتان از شما الگو میگیرند و تمام حرکات شما را میخوانند. پس، به آنها خوانش درستی از رفتار خود بدهید.
پس از ارائه
چگونگی پایان
دادن به بازدید به اندازه آمادهسازیهای قبل از آن حائز اهمیت است. قبل از هر چیز سعی کنید
رابطهای را که میان دانشآموزان و مهمان ایجاد شده است، با نوشتن
یک نامه یا تهیه یک ویدیوی کوتاه تشکر برای مهمان پایدارتر کنید. این کار لطف و
مهربانی شما نسبت به مهمان را نزد شاگردانتان مدلسازی میکند و نیز به مهمانتان نشان میدهد که تا چه اندازه قدردان آنچه برای
شما و دانشآموزان انجام داده است،
هستید. به عنوان معلم کلاس، بهتر است نامهای
مجزا برای مهمانتان بفرستید و از او تشکر کنید. پس از تشکر از مهمان، با همراهی
همه دانشآموزان به بازاندیشی درباره
جلسه بازدید بپردازید تا همه با هم بهطور
رسمی به فرایند بازدید مهمان پایان دهید. یک روز پس از بازدید مهمان، به دانشآموزانتان اجازه دهید که زمانی را برای
نوشتن آنچه از بازدید دوست داشته و یا آموختهاند، صرف کنند. پس از نوشتن، دانشآموزان میتوانند با هم تبادلنظر کنند و دانش جدید خود را با یکدیگر در میان بگذارند.