ورودیه‌ای برای سرآغاز
بنابر ضرورتی، برای
آوردن فرزند یکی از دوستان از یک واحد پیش‌دبستانی، همراه او عازم محل پرورش
فرزندش در پیش‌دبستانی
در یک منطقه میانی تهران شده‌ایم. هنگام ظهر است و تا دقایقی دیگر، پیش‌دبستان تعطیل میشود.
زنگ که می‌خورد، تعداد زیادی
کودک که صورت‌هایشان
با رنگ و اکلیل گریم یا بهتر است بگوییم آرایش شده است، با چهره‌هایی که موش، خرگوش،
گربه و روباه بودنشان از چند
ده متری قابل مشاهده است، از مرکز پیش‌دبستان بیرون می‌آیند؛ در حالی‌که با ذوق و شوقی هر چه تمام‌تر در رسیدن به پدر و
مادرهایشان مسابقه گذاشته‌اند. دختر کوچولوی دوست من هم از دور پدرش را می‌بیند و با عجله و ذوق
می‌خواهد
قیافه خودش را که شبیه سوسک گریم شده است، به پدر نشان دهد. مقنعه دختر کوچولو کمی
کنار می‌رود
و به جای چهره زیبای او که آن را همیشه دیده و لذت برده‌ام، چهره‌ای
سیاه شده خودنمایی می‌کند که در نگاه اول، چندان زیبا هم نیست.
دوستم به شدت شاکی است ولی سعی می‌کند به روی خود
نیاورد. فقط به پرسشی کوتاه بسنده می‌کند: «حالا کی گفت تو سوسک بشی، خوشگل‌تر می‌شی؟» دختر کوچولو
گفت: «همین خانمه که امروز از صبح اومده بود و صورت همه رو نقاشی کرد. اون گفت
گربه و موش و خرگوش زیاده؛ بیا تو رو سوسکت کنم تا همه بچه‌ها حسودیشون بشه!»
خیلی خوش‌وقت می‌شویم که آموزش حسودی
هم در فهرست هدف‌های
پرورشی مدرسه، در دستور کار مربیان محترم قرار گرفته است. تا دختر دوستم از آن پشت
بیاید و سوار خودروی پدرش شود، دوستم می‌گوید: «اگه ممکنه شما چند دقیقه پیش
دخترم باش تا من برم به این کارشون اعتراض کنم و برگردم!»
او را به دلیل
عصبانیتی که تمام وجودش را گرفته است، از انجام دادن این کار منع می‌کنم و از او می‌خواهم اعتراض را به
وقتی دیگر موکول کند تا دخترش هم بیش از این آسیب نبیند؛ هرچند او در عالم کودکانه
خود، همان‌طور
که در صندلی پشتی خودروی پدرش نشسته، در حال ورانداز کردن قیافه‌اش در آینه جلویی است
و اصلاً کاری به عواقب و آسیب‌های این کار و جوش و خروش تربیتی پدرش ندارد.
شرح
ماجرا
پدیده گریم یا آرایش
صورت کودکان، چند وقتی است که به شکل‌های گوناگون خودنمایی می‌کند. این نوع گریم را
در اکثر نمایشگاه‌های
فرهنگی و هنری ویژه کودکان و نوجوانان و نیز بزرگسالان، جشن‌های مدرسه‌ای، رستوران‌ها و مراکز خرید و بسیاری جاهای دیگر
ملاحظه می‌کنیم.
حتی برخی مراکز پیش‌دبستانی و دبستانی، این برنامه را با آب و تاب فراوان در فهرست
برنامه‌های
فرهنگی
تربیتی خود تبلیغ و عنوان می‌کنند که در کنار برگزاری فلان برنامه فرهنگی یا تفریحی در
مدرسه، از نقاش چهره شناخته شده، خانم یا آقای فلانی دعوت کرده‌ایم در آموزشگاه حضور
یابد و چهره‌های
فرزندان دلبند شما را به هر شکل و با هر تصویری که دوست دارید، گریم کند.
علاوه بر این، اگر دقت کرده باشید غرفه‌هایی که در نمایشگاه‌های گوناگون مشغول
رنگ‌آمیزی
صورت بچه‌ها
هستند، از شلوغ‌ترین
غرفه‌ها
به شمار می‌روند.
کودکان نادانسته و به دلیل چشم و هم‌چشمی، عاشق این سرگرمی هستند ولی نکته تعجب‌آور، والدین غافل آن‌هاست که خوشحال و
خندان از اجرای این مراسم، برای فرارسیدن نوبت خود در صف ایستاده‌اند. اخیراً این کار
در جشن‌های
مدارس و نیز در برخی مهد‌های کودک و واحدهای پیش‌دبستانی شیوع بی‌حد و اندازه‌ای پیدا کرده و یکی از دلایل پرداختن
مجله رشد آموزش پیش‌دبستانی به این موضوع نیز همین امر است.
درست است که این کار،
یک فرصت شغلی جدید است و مجریان آن درجات نازل تا فاخری از هنر نقاشی و آرایشگری و
گریم را هم دارا هستند ولی نکته مهم، نازل یا فاخر بودن هنر مجریان این نوع گریم و
آرایشگری و میزان مبالغ دریافتی آنان نیست، بلکه آسیب‌هایی است که این کار از لحاظ جسمی و
تربیتی به کودکان وارد می‌کند.
چند
پرسش از خودمان
آیا تاکنون در مقام
پدر و مادر از خود پرسیده‌ایم این کار از لحاظ تربیتی و جسمی ممکن است چه آسیب‌هایی به کودکانمان
وارد کند؟ پرسش‌هایی
از قبیل:
• آیا رنگ‌های به‌کار رفته در ابزار مجریان گریم که مثلاً
صورت کودکان را برای سرگرمی، زیباتر می‌کنند، برای کودکان بی‌خطرند؟
• آیا رنگ‌آمیزی صورت کودکان، می‌تواند عوارض پوستی
چون تورم و خارش داشته باشد؟ آیا این رنگ‌آمیزی عارضه‌هایی از جمله حساسیت پوستی، تورم وخارش
هم در پی دارد؟
• برای این کار از چه رنگ‌هایی استفاده میشود؟
• در صورت بروز چنین عارضه‌هایی، پاسخگوی ما آن دختر
خانم گریمور دعوت شده به واحد پیش دبستانی یا نمایشگاه فرهنگی است یا پزشک متخصص
پوست و مو؟
• آیا با استفاده از رنگ‌های چرب در کودکان
بزرگ‌تر
و نزدیک سن بلوغ، امکان بروز یا گسترش جوش‌های غرور جوانی (آکنه) و تبدیل آن‌ها به جوش‌های التهابی و چرکی
وجود دارد؟
• در صورت عادت کردن کودک به این تفریح،
برخورد تربیتی مناسب چیست؟
• آیا با این کار، فرهنگ غلط استفاده از لوازم آرایش را عملاً به
کودکانمان آموزش نمی‌دهیم و بلوغ آن‌ها را دستخوش تغییرات نمی‌کنیم؟
• این کار را از ز‌اویه دید حقوق کودک چگونه می‌توان تحلیل کرد؟
(اعتراض مهم دوست من بر همین نکته تأکید داشت و آن این بود که در صورت ناآگاهی
کودک از چندش‌آور
بودن موجودی به نام سوسک، او چگونه به خودش اجازه داده است، صورت کودک مرا سوسکی
کند؟)
• آیا وقتی برای استفاده از لوازم آرایشی
موجود در منزل (اغلب لوازم آرایشی اختصاصی مادر خانه)، برای دختران
حد و مرز سنی و ضابطه‌ای تعیین می‌کنیم و پسران را عملاً از پرداختن به این امر باز می‌داریم، استفاده از
این سرگرمی، این قاعده تربیتی وضع شده در منزل را با چالش روبه‌رو نخواهد کرد؟
گفت‌وگو کنید
قصد نداریم به این
پرسش‌ها
پاسخ بدهیم. هدفمان گشایش بحثی بود که درازدامن است و به این زودی‌ها نمی‌توان ابعاد گوناگون
آن را تحلیل و تحدید کرد. از مدیران محترم واحدهای پیش‌دبستانی که هنوز به این اقدام روی
نیاورده‌اند
و به‌طور
فزاینده با درخواست اولیای نوآموزان خود برای بهره‌مندی از این حرکت در یکی از برنامه‌های فرهنگی روبه‌رو هستند، درخواست می‌کنیم این پرسش‌ها را در جلسات
خانواده‌ها
به بحث و گفت‌وگو
و تبادل نظر بگذارند و اجازه دهند فرهنگ گفت‌وگو و اقناع در واحدهای پیش‌دبستانی نهادینه شود.
ولی برای اینکه از اطلاعات علمی در این زمینه نیز بی‌بهره نباشید، در چند باکس حاشیه مطلب
اصلی، با همکاری آقای ثمین سالک، مدیر دوماهنامه صورتک (نخستین نشریه تخصصی گریم
حرفه‌ای
در ایران)، نکته‌هایی
را برایتان فراهم آورده‌ایم که خواندن آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.