شما دبیر هنرستان هستید. چطور شد
به فکر طراحی سرگرمی‌های آموزشی برای آموزش‌های دبستانی افتادید؟
این ایده از کجا در ذهنتان شکل گرفت؟
با توجه به اینکه در هنرستان فنی
تدریس می‌کنم و درس‌های فنی ارتباط تنگاتنگی با
ریاضیات دارند، در این حوزه متوجه ضعف بنیادی هنرآموزان در زمینه ریاضیات شدم، به
این معنا که مباحث ابتدایی و پایه ریاضی هنوز در ذهن بسیاری از آنان به خوبی شکل
نگرفته است.
به این فکر افتادم که فرایند آموزش
ریاضی را در همان کودکی برای فرزندانم جذاب و تسهیل کنم تا در آینده شاهد چنین
اشکالاتی در آن‌ها نباشم. به همین
دلیل، به همراه همسرم، ابزارهایی برای آموزش ریاضی در دوره ابتدایی و پیش‌دبستانی طراحی کردیم. در این راه
از دبیران ریاضی و چند استاد روان‌شناسی نیز بهره بردیم.
تاکنون چند وسیله ساخته‌اید و هر وسیله از نظر
آموزشی در چه زمینه‌ای می‌تواند به معلم کمک کند؟
سه وسیله آموزشی طراحی
کرده‌ایم:
ساعت آموزشی چند منظوره: ابزاری
کارامد برای آموزش مباحث ساعت‌های صبح و بعدازظهر،
مفاهیم ربع ساعت، نیم ساعت و مفهوم مانده و بخش دیجیتال.
جدول چند منظوره: ابزاری با عنوان
جدول چندمنظوره آریو که در بحث آموزش‌های
الگویابی، الگوسازی، تطابق و تناظر، جدول شگفت‌انگیز یا سودوکو، قرینه‌سازی، جمع، تفریق، ضرب، تقسیم و
میانگین به معلم و دانش‌آموز کمک می‌کند. این وسیله نیازهای دانش‌آموزان را از پیش‌دبستانی تا سوم ابتدایی پوشش می‌دهد.
جورچین جدول ضرب آریو: برای آموزش
شمارش‌های چندتا چندتا و جدول
ضرب کارایی دارد.
تمام این ابزارها به نحوی طراحی و
تولید شده‌اند که به آموزگار
امکان می‌دهند آموزش و تمرین
مفاهیم ذکر شده را به شکل بازی و مسابقه در کلاس برگزار کند و دانش‌آموز نیز از آموزش لذت ببرد.
همچنین، تنوع کار و امکان اصلاح در
شرایط گوناگون را برای دانش‌آموز فراهم می‌کند.
کدام‌یک از وسایلی که طراحی کرده و
ساخته‌اید براساس خلاقیت
خودتان است؟
ایده اولیه تمام این ابزارها
خلاقانه است و کپی‌برداری نیست. یعنی
تاکنون مشابه این محصول را در بازار مشاهده نکرده‌ام. طراحی این ابزارها با کمک
همسرم و در تعامل ایشان با مدرسه‌ها برای تست و بازخورد،
بهبود یافت و اصلاحاتی اعمال شد.
در نوع طراحی ابزارها سعی کرده‌ام به گونه‌ای عمل شود که دانش‌آموز کلاس اول، با یک بار هزینه
بتواند تا سال‌های بعد و در چند پایه
تحصیلی از ابزار به شکل مؤثر بهره ببرد.
همچنین، از مشاوران روان‌شناسی در انتخاب رنگ و طرح برای
افزایش کارایی کمک گرفته‌ام.
یکی از ساخته‌ها جورچین جدول ضرب
است. این جورچین چگونه می‌تواند به معلم و دانش‌آموز کمک کند؟
این ابزار که به شکل جورچین طراحی
شده است، دانش‌آموز را به چیدمان آن
ترغیب می‌کند. دانش‌آموز برای تکمیل جورچین، ملزم به
تکرار و تمرین ضرب‌ها از 1*1 تا 9*9 است.
بنابراین، به جای تمرین‌های خسته کننده و
تکراری، دانش‌آموز به اشتیاق تکمیل
جورچین بارها می‌تواند به شکل سرگرم
کننده‌ای جدول ضرب را تکرار و
تمرین کند. استفاده از این ابزار به شکل مسابقه، هیجان و جذابیت کار را برای دانش‌آموزان بالاتر می‌برد.
این جدول برای دانش‌آموزان کدام پایه‌ها مفید است؟
برای دانش‌آموزان سوم ابتدایی که با مبحث ضرب
و جدول ضرب رو به رو هستند، و حتی برای دانش‌آموزانی که در پایه‌های بالاترند، ولی هنوز در بحث
جدول ضرب مشکل دارند.
همچنین، این ابزار برای دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی در تمرین
شمارش‌های چندتا چندتا مفید
است.
در این زمینه چه بازخوردی
از معلمانی گرفته‌اید که از این وسایل
استفاده کرده‌اند؟
بعضی از معلمان پایه اول ابتدایی
می‌گفتند دانش‌آموزان در زمینه الگویابی مشکل
دارند. معلم عزیزی هم در مورد مشکلات دانش‌آموزان
در زمینه قرینه‌سازی صحبت می‌کرد. وقتی ویژگی‌های این ابزار را خدمتشان توضیح
دادم، استقبال کردند و بعد از استفاده در کلاس نیز راضی بودند. همچنین، معلم
بزرگوار دیگری نتیجه کاربرد پازل جدول ضرب را در کلاس درسش عالی بیان کرد.
ظاهراً یکی از ویژگی‌های این جورچین این است که مثل
سایر جورچین‌ها امکان اشتراک در آن
نیست و احتمال خطا ندارد. یعنی یک قطعه در جای دیگر امکان استقرار ندارد. فقط در
جای خود می‌نشیند. در این باره توضیح فرمایید.
بله. قطعات به نحوی طراحی شده‌اند که هیچ دو قطعه‌ای شبیه هم نیستند. بنابراین، دانش‌آموز در جاگذاری قطعات و پاسخ
اشتباه در انتخاب قطعه مربوط به حاصل ضرب‌ها
امکان خطا ندارد. بنابراین، باید تلاش کند
جواب مناسب را بیابد و قطعه درست را جاگذاری کند.
کاربردهای جدول
چندمنظوره و ویژگی‌های آن را بفرمایید؟
جدول چندمنظوره، در آموزش مباحث
الگویابی، الگوسازی، تطابق و تناظر، جدول شگفت‌انگیز یا سودوکو، قرینه‌سازی، جمع، تفریق، ضرب، تقسیم و
میانگین کارایی دارد. کودکان پیش دبستان و اول ابتدایی تمرین‌هایی مثل الگویابی یا قرینه‌سازی را به شکل رنگ‌آمیزی خانه‌های شطرنجی انجام می‌دهند. مشکل فرزند کوچکم در هنگام
انجام این تکالیف این بود که گاهی بعد از یکی دو تمرین، دستش خسته می‌شد. این مشکل مانع ادامه کار او می‌شد و بقیه تمرین‌ها را یا انجام نمی‌داد یا با بی‌حوصلگی و نامرتب رنگ‌آمیزی می‌کرد. اما با استفاده از ابزار جدول
چندمنظوره که شامل تعداد زیادی مهره‌های رنگی است، کودک می‌تواند انتخاب‌های متعدد و متنوعی داشته باشد.
این ابزار در خانه برای کودکانی که در یادگیری مفاهیم ذکر شده به تمرین‌های بیشتر و تکمیلی در منزل نیاز
دارند، به کمک والدین می‌آید. همچنین، در صورت
خطا، بدون نیاز به مداد و پاک‌کن، خودش می‌تواند آن را اصلاح کند. و این
انعطاف و سهولت در استفاده، کودک را به انجام تمرین‌های متنوع ترغیب می‌کند.
تاکنون معلمان چه تعداد
مدرسه و شـهر از آن استفاده کرده‌اند؟ بازخورد آن‌ها چیست؟
با توجه به اینکه این محصولات ثبت
شده و هولوگرام‌دار هستند و تأییدیه
دفتر تکنولوژی آموزشی را هم دارند، از طریق مراکز پخش معتبر، اقدام به پخش آن‌ها کرده‌ایم. از تعداد مدرسه‌هایی که از آن استفاده کرده‌اند، آمار دقیقی در دست نیست، ولی
به شخصه در نمایشگاه‌های تخصصی مختلفی که با
همراهی و مساعدت همسرم داشته‌ایم، این محصول را به
بیش از صد مرکز آموزشی و مدرسه، معلمان، مدیران و اولیای دانش‌آموزان در خیلی از شهرها معرفی
کرده‌ایم.
عمده‌ترین سؤالات معلمان در
استفاده از این وسایل و پاسخ شما به آن‌ها چیست؟
معمولاً از کارایی‌های این وسیله سؤالاتی می‌شود و وقتی می‌بینند بخشی از مشکلات تدریس ریاضی
را برای دانش‌آموزانی که به بازی
علاقه دارند حل می‌کند، خوش‌حال می‌شوند.
یکی دیگر از سؤالاتشان این است که
آیا وسیله ما تأییدیه‌های مربوط به وزارت
آموزشوپرورش را دارد.
خوشبختانه دفتر تکنولوژی وزارت آموزشوپرورش
این طرح‌ها را تأیید کرده است.
در شورای نظارت بر اسباب‌بازی نیز ثبت شده و
هولوگرام گرفته است.
البته درباره محصولات جدیدی که
طراحی کرده‌ام و نیز مراکز پخش یا
فروشگاه‌هایی که این ابزارها در
آن‌ها عرضه می‌شود هم سؤال می‌کنند.
دانش‌آموزان با استفاده از
این وسایل چه مهارتی پیدا می‌کنند؟
مفاهیم ریاضی، از دوره پیش دبستان
تا سوم ابتدایی را می‌توانند کار کنند. برای
مثال، با کمک ابزار ساعت، انواع ساعت‌ها
را به‌صورت دیجیتال و آنالوگ
می‌سازند و تمرین می‌کنند. یا به کمک جورچین جدول ضرب،
انواع الگوهای عددی و جدول ضرب را تمرین می‌کنند.
این کار در حین بازی و چیدمان پازل انجام می‌شود.
نوع طراحی جدول چندمنظوره آریو نیز
به گونه‌ای
است که دانش‌آموزان را در تجسم بهتر
جمع و تفریق‌های یک و دو رقمی و نیز
یادگیری مفهوم ضرب و تقسیم یاری می‌کند. همچنین، در آن
مشکلاتی از قبیل قرینه‌یابی و الگویابی نیز
قابل حل است.