آتش به جان افروختن
از بهر جانان سوختن
باید ز من آموختن
کار من است این کارها
بار دیگر دست اجل یکی از اثر
گذارترین استادان فیزیک «دکتر محمد فرهاد رحیمی» را با خود برد و غمی بزرگ بر دل
همکاران و شاگردان ایشان و علاقه‌مندان به پیشرفت علم و
سازندگی ایران گذاشت. دکتر رحیمی که بود؟ و چه کرد؟
محمد فرهاد در 1324 در مشهد به
دنیا آمد. پدر و مادرش تحصیل‌کرده و معلم و اهل
فرهنگ بودند. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس زادگاهش گذراند و از دانشگاه
فردوسی مشهد کارشناسی فیزیک گرفت و برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. در 1349 فوق
لیسانس فیزیک هسته‌ای و در 1352 دکتری
تخصصی همان رشته را از دانشگاه معتبر فرانسه گرفت و مقالاتی در همان زمان نوشت که
در مجلات معتبر فیزیک هسته‌ای چاپ و منتشر شد. در
1362 درجه دولتی (دکتری اتا) با روش مقاله ISI دریافت کرد.
به‌طوری که در زندگی‌نامه‌اش آمده است «تا جایی که من اطلاع
دارم تاکنون کسی چنین مدرکی را آن هم در رشته‌های فیزیک و ریاضی و ادبیات در
خراسان نگرفته است»
دکتر محمدفرهاد رحیمی در دهه 40 در
دانشگاه مشهد به کار تدریس و تحقیق پرداخت و مدت 42 سال در دانشگاه کار جدی و
مداوم انجام داد تا آنکه با درجه استاد تمامی در سن 63 سالگی بازنشسته شد.
دکتر محمدفرهاد رحیمی بنیان‌گذار فیزیک‌سراها در ایران و نخستین دریافت‌کننده جایزه ترویج علم (1378 برای
بنیان‌گذاری فیزیک‌سراها) و بنیان‌گذار غنی‌ترین موزه نجوم خاور‌میانه در آستان قدس رضوی است. او
که در 1382 درجه استاد ممتازی دانشگاه فردوسی
مشهد را دریافت کرده است در نظر‌خواهی دانشجویان
کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده علوم و دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی در تدریس
فیزیک هسته‌ای پیشرفته دوبار رتبه
اول را کسب کرده است. افتخارش آن است که «خادم افتخاری و قدیمی ضریح مطهر امام‌رضا (ع) در کشیک ششم است».
کارها و خدمات
- دکتر محمدفرهاد رحیمی عاشق و عارف و سازنده
و مبتکر و دوستدار مردم بود. او آموزشگری مادام العمر بود.
- 42 سال با عشق و علاقه در دوره
کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری درس داد.
آزمایشگاه فیزیک هسته‌ای، فیزیک مدرن و اپتیک را با تهیه
وسایل و دستور کار، در مشهد و زاهدان را راه‌اندازی کرد.
- 5 جلد کتاب «فیزیک‌سرا» و کتاب «انرژی هسته‌ای در ایران» را تألیف کرد.
- مترجم کتاب «فیزیک هسته‌ای کاتینگام» و 4 جلد کتاب «مکانیک
کوانتومی تألیف کوهن تانوجی و دیگران» بود که دو جلد آن برنده جایزه بهترین کتاب
جمهوری اسلامی ایران شناخته شد و همچنین مترجم کتاب‌های دیگر بود.
- ارائه‌دهنده اولین کتاب «فیزیک هسته‌ای
ـ می‌یرهوف» که در اغلب
دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود بود.
- راه‌انداز موزه نجوم آستان قدس رضوی با
اهدای تعداد زیادی کتب خطی و ابزارهای عتیقه‌ای مانند رادیو نفتی، ماهی انسان‌نما و بستنی‌سازی دستی قدیمی بود.
- ارائه دهنده تعداد زیادی مقالات
بین‌المللی در تاریخ علم
ایران و جهان بود.
- از معدود کسانی بود در ایران که
روی شتاب دهنده‌های یون‌ها و ذرات به‌طور عملی کار کرد.
- مقالات بسیاری را در مجله فیزیک
مرکز نشر دانشگاه و مجله پژوهش فیزیک و دیگر مجلات نوشت.
- چندین طرح تحقیقاتی به دانشگاه داد و تقدیر شد و جایزه
گرفت.
- مبتکر ساخت گل
آفتاب‌گردان خورشیدی، پشه
دورکن صوتی و ارائه‌دهنده آن‌ها به جشنواره خوارزمی. خلاصه آنکه
دکتر محمد فرهاد رحیمی یک انسان سازنده، یک معلم برانگیزاننده و امید‌بخش بود، و سرانجام در 8 آذر 1397
جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
در سال 1395 وقتی قرار شد هفدهمین
کنفرانس آموزش فیزیک ایران در مشهد برگزار شود، پیشقدم تهیه و تألیف کتاب «آموزش
فیزیک و نقش معلمان» در خراسان شد و کتابی در بیش از 200 صفحه در چهار فصل شامل
سابقه آموزش در خراسان، پیشکسوتان خراسانی آموزش فیزیک، تاریخچه فیزیک‌سراها و موزه نجوم آستان قدس، و
چشم‌اندازی بر انجمن معلمان
فیزیک خراسان منتشر شد که مؤلفان آن محمد فرهاد رحیمی ـ اسفندیار معتمدی و شهناز
فارابی بودند. این کتاب به اهتمام ستاد برنامه‌ریزی کنفرانس و اداره کل آموزش‌‌و‌پرورش خراسان رضوی منتشر شد و در
اختیار دبیران فیزیک سراسر کشور قرار گرفت.
در این کتاب زندگی‌نامه مرحوم دکتر رحیمی و شرح و
تأثیر فیزیک‌سراها آمده که بسیار
جالب و خواندنی است.