شما پیش از این در جشنواره رشد حضور داشته و موفق به دریافت جایزه هم شده‌اید. لطفاً درباره اثر خود و جایزه‌ای که دریافت کرده‌اید توضیح دهید.
من در یکی از دوره‌های برگزاری جشنواره (دوره سی‌ونهم، 1388) با فیلم «پنالتی» موفق شدم تندیس زرین بهترین فیلم بلند داستانی را به دست آورم. این فیلم درباره مردم آسیب‌دیده از جنگ بود که در مسابقه فوتبال شرکت می‌کنند و سرنوشت آنان با نتیجه مسابقه گره می‌خورد.
آنچه در آن دوره به‌عنوان شاخصه اصلی فیلم مورد توجه قرار گرفت و باعث شد داوران جشنواره برای اهدای این جایزه به فیلم به اجماع برسند، وجود عنصر امیدبخشی و اعتمادبه‌نفس در فیلم بود.
به نظر شما وجه تمایز جشنواره رشد با دیگر جشنواره‌ها چیست؟
جشنواره رشد قدیمی‌ترین و یکی از اصلی‌ترین جشنواره‌های فرهنگی و هنری کشور است. نخستین دوره این جشنواره در قبل از انقلاب اسلامی، در سال 1342، برگزار شد و بعد از انقلاب اسلامی هم جشنواره ادامه پیدا کرد. توجه به جنبه‌های آموزشی، ایجاد نوآوری و بالابردن سطح کیفی آموزش در کشور، از ویژگی‌های متمایزکننده آن نسبت به دیگر رویدادهایی است که در عرصه فیلم در سطح کشور برگزار می‌شوند. این جشنواره می‌تواند فرصتی و انگیزه‌ای برای فیلم‌سازان باشد تا در زمینه تولید فیلم‌های آموزشی و تربیتی در توسعه آموزش و فرهنگ مؤثر باشند. به‌جز حیطه‌های آموزشی، موضوعات امیدآفرینی و نگاه مثبت به آینده از اصول اساسی مرام‌نامه جشنواره رشد هستند. به خاطر همین رویکردها می‌توان جشنواره رشد را یکی از جشنواره‌های تأثیرگذار و سازنده دانست که فعالیت آن در صورت تداوم حمایت آموزش‌وپرورش می‌تواند اثرات بسیار قابل‌توجهی در فضای هنری و آموزشی کشور بر جای بگذارد و به‌عنوان رویدادی جریان‌ساز ظاهر شود. جشنواره رشد ابزار مؤثری است تا نیازهای نسل پرتوقع و تنوع‌خواه امروز پاسخ داده شود. بنابراین باید خیلی بیشتر از این‌ها روی آن حساب باز کرد تا بهره‌برداری از آن هرچه بهتر و وسیع‌تر باشد.
این موضوع بسیار مهم و حساس است: آموزش‌وپرورش چگونه می‌تواند در روند اجرای جشنواره نقش مثبت ایفا کند، به‌گونه‌ای که هم نقش حمایتگری خود را ایفا کرده باشد و هم جریان برگزاری آن را از روند طبیعی خارج نکند؟
همه جشنواره‌ها، به‌خصوص جشنواره‌هایی که موازی با دیگر جشنواره‌های ملی و بین‌المللی هر کشور برگزار می‌شوند، موضوعی را به‌عنوان سرلوحه فعالیت خود مشخص و در داوری اعمال می‌کنند. برای مثال، زمانی که جشنواره‌ای برای فیلم‌های دفاع مقدس برگزار شود، توجه جشنواره و به تبع آن توجه داوران به نیازها و مقتضیات زندگی ایثارگران، شهدا، جانبازان و خانواده‌های آنان معطوف است و آثار برگزیده هم بر این اساس انتخاب می‌شوند.
جشنواره رشد که آموزش‌وپرورش برگزار میکند، با توجه جایگاه فرهنگی این نهاد عظیم، می‌تواند محدوده (برد) رسانه‌ای ویژه‌ای داشته باشد. از این رو باید در انتخاب رویکردها، اعضای هیئت انتخاب و اعضای هیئت‌داوران نهایت دقت به خرج داده شود.
حتی متناسب با سیاست‌های جشنواره، برای غنای هرچه بیشتر آن، می‌توان موضوعاتی را مشخص کرد و بر اساس آن‌ها کارهایی سفارش داد. جشنواره نباید مثل بازار روز باشد و در آن، هر کارگردان مانند کشاورزی باشد که محصولش را در زمین خود و بر اساس روش و سلیقه خود تولید کرده است، بلکه فیلم‌ها باید بر اساس اقتضائاتی که اتاق فکر جشنواره تشخیص دادند، سفارش داده شوند تا پاسخگوی نیازهای موجود باشند. جشنواره رشد باید نیاز روز آموزش‌وپرورش را بشناسد، نقاط ضعف را نشان دهد، آسیب‌ها را بشکافد و راه‌های پیشرفت را نشان دهد.
برای آنکه دخالت بیش از اندازه‌ای در این فرایند صورت نگیرد و تصدی‌گری رخ ندهند، نیازی نیست در این فرایند کل مطلب برجسته شود، بلکه طرح عنوان کفایت میکند. بدین ترتیب، در همه زمینه‌ها، از ایده و طرح گرفته تا سناریو و فیلم، محصولاتی منطبق با خود جشنواره به معرض داوری گذاشته می‌شوند.
در این فرایند نقش هیئت داوران چیست؟
انتخاب هیئت داوران باید با دقت هرچه تمام‌تر صورت گیرد. نقش هیئت داوران بسیار مهم است، زیرا آن‌ها هستند که ملاک‌های موردنظر را در عرصه قضاوت اعمال می‌کنند و نشان می‌دهند جشنواره به دنبال چه محصولاتی است. از این رو انتخاب هیئت داوران باید در راستای اهداف کلان آموزش‌وپرورش باشد.
دبیر جشنواره باید در انتخاب هیئت داوران بسیار دقت کند. دبیر مانند ناخدای (کاپیتان) یک کشتی است که جهت حرکت جشنواره را مشخص میکند، هیئت داوران هم بر اساس جهتی که برای جشنواره مشخص شده است، به تحلیل فیلم‌ها و تبادل‌نظر درباره خط‌‌‌‌مشی‌ها می‌پردازند و برترین‌ها را برمی‌گزینند.
مخاطب اصلی این جشنواره قشر نوجوان است که چه از نظر نیازها و چه از نظر ادراک‌ها و مواجهه با دنیای اطراف خود، به‌صورت پیوسته در معرض دگرگونی است. از نظر شما، این دگرگونیِ مدام مخاطب جشنواره، مثبت است یا چالش محسوب می‌شود؟
تحول‌خواهی ذات نوجوانی است؛ نکته بسیار مثبتی است، ولی مهم این است که این تحول‌خواهی در چه راستایی است: عده‌ای نام خود را تحول‌خواه می‌گذارند و به بیراهه می‌روند؛ شبیه آنچه در رابطه با سینمای جوان می‌بینیم و نتیجه هم ساختن هر فیلم شنیعی به اسم تحول‌خواهی و استعدادیابی است که به محصولاتی ضداخلاقی ختم شد. ولی برخی راه صحیح تحول را می‌پیمایند و آثاری بدیع می‌آفرینند.
رویکرد آموزش‌وپرورش در برابر دگرگونی مخاطبان خود باید به‌سوی هدایت خلاقیت‌ها گرایش پیدا کند؛ البته نه هدایتی که با قوای قهریه و دستور صورت گیرد، بلکه رفتار آموزش‌وپرورش باید بسیار غیرمستقیم باشد و فیلم‌سازان و مخاطبان را با نخ‌های ابریشمی به دنبال خود بکشد. نوجوان تحول‌خواه از موضوع کلان آموزش‌وپرورش خبر ندارد، ولی اگر به او آگاهی تزریق شود، ذهن او در جهت این مسائل کلان جهت پیدا خواهد کرد. عمده مسئله آن است که با فکر جوان به سراغ جوانان برویم و تحول‌خواهی آنان را به‌گونه‌ای سازنده و نوآور پرورش دهیم.
سینما هنری است که در آن باید از جزء به کل حرکت کرد. در سینما توجه به جزئیات است که اهمیت اثر را بالا می‌برد. آن کودکی هم که سر کلاس می‌نشیند، همیشه به جزئیات رفتار معلم و هم‌کلاسی‌‌ها توجه دارد و نسبت به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. در واقع، همین جزئیات هستند که دنیای کودکی کودک را می‌سازد. سینمای کودک و نوجوان اگر می‌خواهد مورد توجه مخاطب خود قرار گیرد، باید توجه به این جزئیات را مدنظر خود قرار دهد.
در چند سال اخیر، به دلیل شرایط پیش‌آمده، آموزش‌وپرورش به آموزش مجازی گرایش پیدا کرد و به‌طور طبیعی نقش فیلم و تولیدات چندرسانه‌ای در این حوزه بسیار برجسته‌تر از قبل شد. به نظر شما اثر این اتفاق بر جشنواره بین‌المللی فیلم رشد چگونه می‌تواند باشد؟
این اتفاق با وجود تلخی‌هایی که داشت، می‌تواند آثار مثبتی نیز به همراه آورد. حتی می‌توان بخشی را به آثار تولیدی معلمان در زمان شیوع کرونا اختصاص داد. نگاه فیلم‌سازان به این موضوع و نتیجه‌گیری‌های گاه جالب و منحصربه‌فرد از این رویدادها، می‌تواند جذابیت‌های فراوانی داشته باشد. محتوایی آموزشی که در این دوران با استفاده از خلاقیت و نوآوری تمام افراد حاضر در فرایند آموزش‌وپرورش تولید شد، می‌تواند نگاه‌های جدیدی به عرصه فرهنگ و سینما وارد کند. اما مهم است که از بین تمام نگاه‌ها، آن‌ها که با نوآوری بیشتر، زوایایی دیده‌نشده را به نمایش گذاشته‌اند، کشف شوند. یک مثال خدمت شما عرض کنم: در موضوع اربعین، اکثر نگاه‌ها به نمایش صحنه‌هایی تکراری از راهپیمایی‌ها، عزاداری‌ها و پذیرایی‌های این رویداد گرایش پیدا کرده است. در این میان، اگر کسی یک پرده ناپیدا را به نمایش بگذارد، حتی اگر از نظر فنی در سطح بالا نباشد، شایسته تقدیر است.