در «رشد آموزش زبان و ادب فارسی»
فصل‌نامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی در جدیدترین شماره خود، مقاله‌ای را به موضوع تک‌نگاری اختصاص داده است.
حکیمه دانشور، مدرس پردیس شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان کرمان نویسنده این مقاله است.
در تعریف تک‌نگاری می‌خوانیم: «تک‌نگاری یا مونوگرافی، نوشته‌ای است که فقط از یک موضوع واحد بحث می‌کند؛ به بیان دیگر، تک‌نگاری بررسی کامل و جامع‌الاطراف موضوعی خاص و کمابیش محدود است که موضوع آن می‌تواند مورد خاصی از ادبیات، هنر، تاریخ، جغرافیا، جامعه‌شناسی و
مردم‌شناسی با زمینه‌های علمی و فرهنگی باشد. اگر از این زاویه به تعریف تک‌نگاری بنگریم، بسیاری از آثاری که در زمینه‌های مختلف علمی و ادبی، تاریخی، جغرافیایی نوشته می‌شوند در زمره آثار تک‌نگاری قرار می‌گیرند. حسب حال‌ها، زندگی‌نامه‌ها و یادنامه‌ها می‌توانند
نوعی تک‌نگاری باشند اما در تعریفی محدودتر، تک‌نگاری توصیفی است دقیق از یک شخص (بیوگرافی) یا یک واحد اجتماعی مانند خانواده، طایفه، قبیله، قشر اجتماعی یا یک روستا یا یک واحد اجتماعی که جنبه‌های مختلف آن را در برمی‌گیرد.»
نویسنده مقاله در ادامه به ویژگی‌های تک‌نگاری پرداخته است: «از آنجا که تک‌نگاری می‌تواند به مطالعه در یک زمینه واحد بپردازد، نخستین ویژگی آن همان محدود بودن و پرداختن به موضوعی واحد است و همان موضوع واحد به طور مبسوط مورد مطالعه و تحقیق قرار می‌گیرد. اما مهم‌ترین
ویژگی تک‌نگاری اجتماعی و مردم‌شناسانه به نگارش در آوردن فرهنگ عامیانه فولکلور، گویش‌ها، موقعیت جغرافیایی، اقتصادی، آداب و رسوم یک روستا یا شهر است. مانند آثار جلال آل احمد و «خشت بر خشت» محمود کتیرایی یا «طهران قدیم» از جعفر شهیدی.»
در ادامه مقاله به مهم‌ترین اهداف تک‌نگاری اشاره شده است که به طور خلاصه عبارتند از:
ـ مکتوب کردن تکاپوها و زندگی‌های واقعی، جشن‌ها، شادی‌ها، عزاداری‌ها و... می‌تواند زمینه را برای توجه خاص به زنده نگه‌داشتن و احیاء بعضی از سنت‌ها و آداب درست زندگی که شاید به شدت مورد نیاز جامعه ماشین‌زده و تهی از احساس و عاطفه ماست فراهم سازد.
ـ آداب و رسوم پسندیده سرمشق قرار گیرند و ماندگار بمانند و خرافات و ناستودنی‌ها محو و نابود شوند.
ـ توجه به تک‌نگاری می‌تواند قسمت‌هایی از تاریخ را در برابر دیدگان ما باز کند.
ـ در تک‌نگاری دغدغه‌ها یا آرزوها و انتظارات نویسنده از آینده نیز می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
در واقع کتاب محلی برای درددل نویسنده با صاحب‌نظران است.
متن کامل مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش زبان و ادب‌فارسی، شماره 114، تابستان 1394 منتشر شده است.