تئاتر پداگوژی در آموزش‌وپرورش (با تأکید بر تجربه آلمان) عنوان مقاله‌ای است که در جدید‌ترین شماره فصلنامه رشد آموزش هنر منتشر شده است. حمید قاسم‌زادگان جهرمی، مدرس هنر در این مقاله به تئاتر پداگوژی و ضرورت توجه به آن در آموزش‌وپرورش پرداخته است
در ابتدای این مقاله می‌خوانیم: «تئاتر پداگوژی را می‌توان تئاتر تعلیموتربیت ترجمه کرد؛ زیرا این اصطلاح هردو مفهوم تعلیموتربیت را شامل می‌شود. ارائه تعریفی مشخص برای این نوع تئاتر بسی دشوار است. چنان‌که در کشور آلمان نیز تعریفی ثابت و مشخص ندارد. در واقع می‌توان گفت تئاتر پداگوژی مفهومی سیال دارد.»
در ادامه درباره ویژگی‌های تئاتر پداگوژی آمده است: «نخست اینکه هدف از این نوع تئاتر، نمایش دادن هنر بازیگری یا به روی صحن بردن یک نمایش‌نامه نیست، بلکه تئاتر پداگوژی همچون واسطه‌ای عمل می‌کند تا مفهومی را با هدفی مشخص به مخاطبانی با عنوان «گروه هدف» انتقال دهد.
دوم اینکه روان‌درمانی یا تئا‌تردرمانی نیز محسوب نمی‌شود. آنچه در ارتباط با تئاتر پداگوژی است، هم‌جواری دو مفهوم تعلیموتربیت در آن است. بدین‌معنا که چگونه می‌توان از طریق حرفه تئاتر آموزش داد. مفاهیم مترادف با آن شامل تئاتر در تحصیلات، تئاتر برای آموزش، بازی‌های نمایشی و تئاتر برای توسعه هستند.»
نویسنده مقاله در ادامه به اهداف تئاتر پداگوژی اشاره کرده است. در این بخش می‌خوانیم: «در واقع دو اصل مهم در تئاتر پداگوژی، انسان‌ها و برقراری ارتباط میان انسان‌هاست. یکی از تفاوت‌های این نوع تئاتر با تئاتر معمول این است که تئاتر پداگوژی خارج از منافع مادی یا سیاسی شکل می‌گیرد. به علاوه بر پایه دو مفهوم تعلیموتربیت، گروه‌های هدف را انتخاب می‌کند و در رشد و کسب رضایت آن‌ها از زندگی می‌کوشد. در کارگاه‌هایی که پداگوژیست‌ها برگزار می‌کنند، تمرکز روی تمرین‌های دسته‌جمعی است. آن‌ها افراد را به خلق شخصیت‌های مختلف تشویق می‌کنند تا بتوانند از این طریق با دیگران وارد کنش و واکنش شوند و در ادامه بتوانند به‌صورت دسته‌جمعی به فضایی مشترک دست یابند. آن‌ها سعی می‌کنند که افراد بتوانند بدون استفاده از کلام با هم ارتباط بگیرند. تئاتر پداگوژی با از بین بردن مرزهای شخصی، اجتماعی و فرهنگی، ارتباطی انسانی را شکل می‌دهد. در واقع تئاتر پداگوژی با بهره‌گیری از صدا، بدن و احساسات مشترک بشری، در پی ایجاد زبانی مشترک در میان آدم‌هاست.»
نویسنده مقاله به ضرورت توجه به تئاتر در آموزش‌وپرورش اشاره کرده است: «بهتر است که آموزش را با هنر و تخیل درآمیزیم تا هم از خشکی مفاهیم و مباحث علمی بکاهیم و هم امکان زایندگی و پویایی این مضامین و مفاهیم را فراهم آوریم. در میان هنر‌ها، تئاتر به‌دلیل زنده بودن و ارتباط رودررو و مستقیمی که با مخاطب برقرار می‌کند، تأثیرگذار‌تر از دیگر گونه‌های هنری است. در آموزش‌وپرورش خلاق، تئاتر هم وسیله است و هم هدف. مؤلفان کتاب‌های درسی، برنامه‌ریزان آموزشی، ناظمان و مدیران مدارس باید باور کنند که تئاتر:
- امکان و وسیله‌ای است مؤثر برای انسانی کردن محیط اجتماعی؛
- سالم‌ترین و مؤثر‌ترین وسیله است، برای پر کردن اوقات فراغت دانش‌آموزان؛
- وسیله‌ای است مؤثر برای پرورش حس زیبایی‌شناسی دانش‌آموز؛
- وسیله‌ای است مؤثر برای پرورش قدرت بیان، بدن و حافظه؛
- وسیله‌ای است برای آماده‌سازی و آشنایی دانش‌آموز با قواعد بازی در صحنه زندگی و....
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش هنر، شماره 43، پاییز 1394 منتشر شده است.