با وجود نظارت نهادهای قانونی مسئول در حوزه تولید و نشر منابع کمکدرسی ریاضی، همچنان شاهد وسیعتر شدن دایره نفود و تأثیرگذاری ناشران غیرمسئول در صنعت نشر منابع کمکدرسی در نظام آموزشی کشور هستیم. فصلنامه «رشد آموزش ریاضی» در جدیدترین شماره خود مقالهای را به این موضوع اختصاص داده است.
در ابتدای مقاله آمده است: «آموزش غیررسمی دارای ویژگیهای خاصی است که آموزشگران ریاضی با علم به ویژگیهایش، به تکمیل فرایند یادگیری از آن مسیر تأکید میکنند. یکی از مهمترین ویژگیها، گستردگی آموزشهای غیررسمی و محدود نشدن آن در قید مکان و زمان است. بهخصوص در عصر فناوریهای نوین، این نوع آموزش قادر است از ظرفیتهای متنوع تکنولوژی استفاده کند و جوابگوی نیازهای بشر باشد. همچنین، آموزشهای غیررسمی دارای زمینهها و نمودهای مختلفی خارج از مدرسه و کلاس درس است که کتابهای کمک درسی، تنها یکی از آنهاست.»
در ادامه میخوانیم: «در حال حاضر در ایران، آنچه بهعنوان کتابهای کمکدرسی ریاضی شناخته میشود، در اصل همان کتابهای «تست و کنکور»، «حلالمسائل» و کتاب «نمونهسؤال» هستند که بهطور گستردهای در نظام آموزشی فعلی ایران مورد استفاده قرار میگیرند. هرچند این کتابها به اشتباه به نام کمکدرسی شناخته میشوند ولی در حقیقت نمیتوان با تعریف بالا، آنها را کتابهای کمکدرسی نامید. یک کتاب باید در صورتی کمکدرسی نامیده شود که هدفش ایجاد انگیزه و توسعه یادگیری، افزایش دانش، پرورش مهارتهای ذهنی و عملی باشد. علاوه بر این، اگر منطبق بر اهداف عالی یادگیری ریاضی مانند پرورش تفکر واگرا، استدلال کردن، حل مسئله، جستوجوگری، پرسشگری، خلاقیت و آفرینندگی باشد، میتواند سازنده و مفید باشد.»
نویسندگان مقاله پس از اشاره به جایگاه ناشران کمکدرسی در آموزش مدرسهای به آسیبهای این موضوع پرداختهاند که عبارتند از آسیب رساندن به اعتماد خانوادهها و دانشآموزان نسبت به آموزش رسمی ریاضی، تأثیر منفی بر اهداف متعالی آموزش ریاضی، صدمه به آرامش روانی کلاسهای درس و روشهای تدریس معلمان ریاضی، اخلال در برنامه درسی ریاضی مدرسهای، ورود به سطوح پایینتر تحصیلی و برهم زدن آرامش این دورهها، شیوههای تبلیغاتی و بازاریابی «ناشران برتر» کمکدرسی.
در توضیح «ورود به سطوح پایینتر تحصیلی و برهم زدن آرامش این دورهها» میخوانیم: ورود تنشآفرین ناشران منابع کمکدرسی به پایههای پایینتر و حساستر، مانند دورههای پیشدبستانی و ابتدایی که با تبلیغات اغواکننده برای والدین همراه است، نمیتواند مؤیّد رسالت فرهنگی مورد ادعای این ناشران باشد. در این سطوح، منابع آموزشی رسمی، شیوههای جذاب و سرگرمکننده تدریس همراه با بازیهای فکری، تجربه آموزگاران دلسوز و استفاده آنها از منابع استاندارد و وسایل کمکآموزشی مورد تأیید، کفایت میکند. اصولاً آموزش به کودکان در این دورهها، بیشتر وابسته به فرایندهای یادگیری مبتنی بر اکتشاف و آفرینندگی توأم با آرامش و به دور از هرگونه رقابت ناسالم است. این یک آسیب جدی است که این نوع تولیدات آموزشی به بهانه کسب درآمد بیشتر، روان والدین را که بیشک همگی دلسوز و نگران آینده کودکان خردسالشان هستند درگیر و پریشان کنند.»
نویسندگان: محمدحسام قاسمی دبیر ریاضی شهریار و صابر قدمی دبیر ریاضی تکاب
کلیدواژهها: ناشران منابع کمکدرسی، آموزش ریاضی رسمی، اهداف آموزش ریاضی.