«فصلنامه رشد آموزش جغرافیا» در جدیدترین شماره خود مقالهای را به موضوع مدیریت خشکسالی در کشاورزی پایدار اختصاص داده است.
در بخشی از مقاله آمده است: «در 40 سال گذشته، 27 پدیده خشکسالی مختلف در کشور اتفاق افتاده، و بر این اساس باید خشکسالی را بهعنوان یک پدیده رایج در کشور محسوب کرد. علیرغم رشد تکنولوژی، در عصر حاضر امکان مقابله با این بلای طبیعی وجود ندارد. بلکه تنها راه ممکن شناخت اصول پدیده خشکسالی و برنامهریزی جهت نوعی همزیستی با آن است.
اگر این استراتژی در همه جوانب در نظر گرفته شود میتوان اطمینان داشت که با وقوع خشکسالی میزان خسارتها به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت. بخش کشاورزی با اختصاص بیش از 90 درصد از آب مصرفی کشور در هنگام خشکسالی بیشترین آسیب را خواهد دید.
سرمایهگذاری در منابع آب و خاک باید با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور انجام گیرد. هر نوع توسعه کشاورزی و صنعتی که آسیب کمتری به منابع محدود آب و خاک وارد سازد و از تخریب جنگلها و مراتع جلوگیری کند باید معمول گردد.
کشت گیاهان مقاوم به شوری و خشکی و اهمیت دادن به تحقیقات و پژوهشهای همهجانبه در مورد آب و خاک باید در اولویت قرار گیرد. در بخش مدیریت مصرف آب تدوین معیارها و ضوابطی که آلودگی را به حداقل برساند و از تخلیه فاضلاب پالایش نشده به منابع آب جلوگیری کند، میتواند حجم آب جاری و قابل مصرف را چندین برابر افزایش دهد.»
نویسندگان مقاله در ادامه به انواع خشکسالی اشاره کردهاند که عبارتاند از: خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی، خشکسالی هیدرولوژیکی، خشکسالی اقتصادی ـ اجتماعی.
«مدیریت منابع آب و کشاورزی پایدار» عنوان بخشی از مقاله است. در این بخش میخوانیم:
«به توسعهای که نیازمندیهای حاضر را بدون لطمه زدن به توانایی نسلهای آتی در تأمین نیازهای خود برآورده میسازد، توسعه پایدار گویند.
کشاورزی پایدار را بهجای اینکه یک هدف مشخص شده در نظر بگیریم میتوان یک مسیر کلی، فرض کرد که کشاورزان و سیاستگذاران میتوانند بدون آنکه نگران درک متفاوتی از مفاهیم کشاورزی پایدار در سطح ملی یا جهانی داشته باشند، فعالیتهای خود را در آن جهت برنامهریزی و مدیریت نمایند و پیشرفت حاصل کنند.
پیشرفت را میتوان بهصورت تغییرات در کارایی، تغییرات ناشی از جانشینی و بالاخره تغییرات مربوط به طراحی مجدد مشخص کرد. پیشرفت تدریجی بهسوی پایداری، حداقل در کوتاهمدت نیاز به افزایش نهادهها، از نوع مدیریت دارد. با تغییر دادن عملیات تولید توسط مدیران مزرعه، تغییرات کارایی، جانشینی و یا طراحی مجدد، نیاز به مدیریت بیشتری خواهد بود تا این تغییرات بتوانند نتایج مورد انتظار آنها را فراهم کنند.»
نویسندگان: مهین طالبی اسکندری، حسین مردانی
کلیدواژهها: مدیریت منابع آب، خشکسالی، توسعه پایدار، منابع آب، محیط زیست، کشاورزی