گندزدایی از دیروز تا امروز

در ابتدای مقاله می‌خوانیم: «شاید پس از کشف آتش و پی بردن به شباهت اثرگرمابخشی خورشید، نیاکان ما به نیروی خورشید پی برده‌اند. امروزه ما با آگاهی از توانایی پرتوهای UV، از آن در عرصه کنترل فعالیت ریزموجودات زنده بهره می‌گیریم اما بشر اولیه بدون این آگاهی، برای نگهداری مواد غذایی از نور خورشید استفاده می‌کرد و بی‌آنکه بداند برای جلوگیری از فساد میوه و سبزیجات به خشک کردن آن‌ها در برابر خورشید می‌پرداخت. گوشت و ماهی خشک شده و حتی اجساد مومیایی در آرامگاه‌های مصریان نیز نشان از تلاش بشر در جلوگیری از عوامل عفونت‌زا در مواد دارد. به این ترتیب نیاز به گندزدایی برای حفظ مواد و بقای حیات، در زندگی ما زمینه‌سازی می‌شود و در گذر زمان مهار عوامل عفونت‌زا به عرصة دیگر دغدغه‌های بشر راه می‌یابد.»

نویسنده پس از اشاره به ماجرای گندزدایی در جراحی آورده است: «واژة گندزدا برگردان فارسی چندین واژه لاتین است که معنای تخصصی متفاوت از یکدیگر دارند. در حالت کلی، هر ماده‌ای که اثر و رشد یک عامل عفونت‌زا را کنترل کند یا آن را در ماده زنده و غیر زنده نابود کند، گندزدا شناخته می‌شود. گفتنی است میان مواد گندزدایی - که در مادة زنده به نابودی عامل عفونت می‌پردازند- و آنتی‌بیوتیک‌ها، یا پادزیست‌ها باید تفاوت قائل شد زیرا پادزیست‌ها با راه یافتن در لنفوسیت‌ها (از انواع سلول‌های سفید خون) به نابود کردن عامل‌هایی بیماری‌زا همچون ویروس و باکتری در درون بدن می‌پردازند. در حالی‌که گندزدا عامل شیمیایی است که رشد ریزموجودات زنده را در سطح پوست کند یا متوقف می‌کند. بیشتر مواد شیمیایی گندزدا را می‌توان هم در مادة زنده و هم غیرزنده استفاده کرد. مورد استفاده با توجه به غلظت این مواد تعیین می‌شود. برای نمونه محلول هیدروژن پراکسید 6 درصد برای شست‌وشوی زخم‌ها سودمند است اما محلول با غلظت بالاتر از 30 درصد، در صنایع به عنوان عامل اکسنده و سفیدکننده کاربرد دارد. در مجموع اثر یک گندزدا به فعالیت ذاتی آن، غلظت، زمان تماس، طبیعت گندزدایی شده، سختی آب مورد نظر، مقدار مواد آلی موجود در سطح، نوع و مقدار ریزموجودات زنده وابسته است.»

نویسندة مقاله در ادامه به طبقه‌بندی گندزداها پرداخته است.