مبانی، اصول و روش‌های تربیت در دوره پیش از دبستان عنوان مقاله‌ای است که در جدیدترین شماره «فصل‌نامه رشد آموزش پیشدبستانی» منتشر شده است.
براساس این مقاله، دوره پیشدبستانی هفت مبنا، هشت اصل و شانزده روش تربیتی را در برمی‌گیرد. مبانی تربیت در این دوره عبارتند از : مبنای تأثیر ظاهر بر باطن؛ مبنای تأثیر شرایط بر انسان؛ مبنای مقاومت و تأثیرگذاری بر شرایط؛ مبنای جذبه حسن و احسان؛ مبنای کرامت؛ مبنای آشنایی و بیگانگی با خدا و مبنای دل‌بستگی، آزمندی و شتاب.
اصول تربیتی در این دوره نیز شامل این اصول هستند: اصل تغییر ظاهر؛ اصل اصلاح شرایط؛ اصل مسئولیت؛ اصل آراستگی؛ اصل فضل؛ اصل عزت؛ اصل تذکر و اصل ابراز یا منع محبت.
یکی از روش‌های تربیتی که نویسنده مقاله به آن اشاره کرده است، «روش ابراز توانایی» است. درباره این روش می‌خوانیم: «هر گاه انسان خود را توانا ببیند و دریابد که کاری از دستش برمی‌آید، احساس سربلندی و عزت خواهد کرد و هر گاه خویشتن را ناتوان بیابد و ببیند که کاری از او ساخته نیست، احساس سرافکندگی و ذلت خواهد داشت. پس، لازم است امکان بروز توانایی‌های کودک را فراهم آوریم تا باور کند کارهایی از او ساخته است و میان آن کس که کاری از او برنمی‌آید و آنکه کارآمد و تواناست، تفاوت از زمین تا آسمان است.»
نویسنده مقاله درباره «روش بیان مهر و قهر» نیز چنین آورده است: «تعلیموتربیت مبتنی بر اصل محبت سازنده و موفق و تأثیرگذار خواهد بود. اصل محبت در شکل ابراز و منع، در هفت سال اول بسیار مورد تأکید است و روش‌های مترتب بر آن همواره توصیه شده است؛ به نحوی که قهر به‌عنوان مهم‌ترین روش تنبیهی در کودکی شمرده شده و استفاده از آن به جای تنبیه بدنی سفارش شده است. آمده است که امام علی (ع) به یکی از اصحاب فرمود که در مقام تنبیه فرزندش از او قهر کند و زمان آن را نیز کوتاه در نظر بگیرد.»
نویسنده: زهره اولیائی، کارشناس ارشد تعلیموتربیت
کلیدواژه‌ها: مبانی، اصول، روش‌ها، تربیت، پیش از دبستان
ـ بایگانی رشد آموزش پیشدبستانی