هر کدام از ما در یک جمع یا خانواده بزرگ میشویم و رفتارهایی را در محیط زندگی خودمان میبینیم که فکر میکنیم همه، در خانه و محل زندگی خودشان همین رفتارها را دارند. امّا کمکم که با بقیه رفت و آمد میکنیم، اگر دقیق باشیم، زود متوجه میشویم که هر خانه و هر خانواده، الگوهای رفتاری خودش را دارد. پس، شاید اگر من رفتاری که در خانهی خودمان خیلی عادی است را در خانهی دیگران انجام بدهم آنها تعجّب کنند، جور دیگری از رفتار من برداشت کنند یا حتّی ناراحت بشوند. برای اینکه این اتفاق نیفتد، بیایید چند رفتار متفاوت را با هم ببینیم.
چیزهایی هست که درست و غلط ندارد
خیلی از رفتارها درست و غلط ندارند. فقط در هر خانهای متفاوت هستند. مثلاً بعضیها در دستشویی برای خشک کردن دستها دستمال کاغذی میگذارند، بعضیها دائم حوله را عوض میکنند. بعضیها هم حولهی مهمان را از حولهی خودشان جدا میگذارند و به شما میگویند. همهی اینها میتوانند درست باشند. نه؟ پس اگر در خانهای میبینیم چیزی مثل خانهی ما نیست، اصلاً معنیاش آن نیست که در خانهی ما درست است و در خانهی بقیه اشتباه! این یک مثال خیلی ساده بود. چه مثالهای دیگری دیدهای یا به ذهنت میرسند؟ میتوانی با دوستانت در مورد تفاوتهایی که در خانهها دیدهاید، حرف بزنید.
راه و روش هر خانه را رعایت کنیم
وقتی در خانه کسی مهمان هستیم، باید به قواعد آن خانه احترام بگذاریم. مثلاً اگر محلی که برای مهمانها در نظر گرفته شده تلویزیون نیست، نباید بلند شویم و در خانه دنبال تلویزیون بگردیم و وقتی پیدایش کردیم، بخواهیم جدا از بقیه بنشینیم و تلویزیون ببینیم. (مگر اینکه صاحبخانه به شما پیشنهاد بدهد یا اجازه بدهد و شما را به آن قسمت خانه دعوت کند.) در بعضی خانهها، بعضی قسمتها حریم خصوصی حساب میشوند، مثلاً اتاق فرزند خانه یا اتاق خواب و حتّی آشپزخانه. اینجور وقتها، باید سعی کنید به شیوهی صاحبخانه رفتار کنید. اگر نمیدانید کاری که میخواهید انجام بدهید درست است یا نه، از یک بزرگتر بپرسید یا با احترام از صاحبخانه اجازه بگیرید، امّا یادتان باشد اصرار نکنید تا آنها مجبور به موافقت با خواست شما بشوند.
کمک کار باشیم
مهمانی رفتن خیلی کیف دارد، امّا میزبان گاهی برای تدارک غذا یا پذیرایی خیلی خسته میشود. تهیه مواد خوراکی، آماده کردن غذا، شستن و تمیز کردن، تازه بعد از رفتن ما هم کلی کار اضافه برای انجام خواهد داشت، شستن ظرفها، دوباره جارو و تمیزکاری. اینکه سعی کنیم از زحمت اضافه برای او جلوگیری کنیم، نشانهی شخصیت خوب و ملاحظهکار ماست. مثلاً اگر میتوانیم قبل از رفتن، ظرفها را جمع کنیم، یا اگر وسیلهای را به خاطر ما جابهجا کردهاند، سر جایش بگذاریم. البته با اجازهی صاحبخانه!
قانون درها!
هر جا یا هر چیزی که در دارد یک معنا دارد: آن را بدون اجازه باز نکنید! خب اگر میشد همینطوری هر دری را باز کرد اصلاً وجود در به چه دردی میخورد؟ پس سرک کشیدن در اتاقها، دیدن وسایل، باز کردن کمد و کشوها، باز کردن یخچال و خلاصه شکستن حریم میزبان ممنوع. شاید فکر کنی مگر چه چیزی در یخچالشان یا کمدشان هست؟ شاید هیچی! امّا این مؤدبانه نیست جایی که در دارد را بدون اجازه باز کنیم. اصلاً چه ضرورتی دارد؟
هر وقت وسوسه شدی جایی از خانهی میزبان سرک بکشی، مچ خودت را بگیر و به خودت بگو به من مربوط نیست. من نباید به حریم کسی وارد بشوم و نباید باعث معذّب شدن یا ناراحتی کسی بشوم.
اتفاقها را جبران کنیم
اتفاق برای همه پیش میآید. اگر بر اثر اتفاق، حرفی زدی که نباید و دیدی که میزبان معذّب یا ناراحت شد، یا باعث ریختن یا شکستن یا افتادن چیزی به صورت تصادفی شدی، حتماً عذرخواهی کن، نشان بده که متأسف هستی و اگر میتوانی برای جبرانش کاری بکن. حتماً از بزرگترها بپرس چطور و اقدام کن. مثلاً اگر چیزی شکسته و باید اوّل جارو شود، میتوانی برای آوردن جارو یا جارو کردن کمک کنی. اگر چیزی خراب شده که قابل جایگزینی هست، مثلاً روی کتاب میزبان چایی ریختی، بعداً یک کتاب دیگر برایش بخر که نشان بدهی مسئولیت اتفاقی که افتاده را قبول کردی و آنقدر آداب معاشرت بلد هستی که میخواهی جبران کنی.