در شماره قبل درباره برخی مسائل حقوقی کسب و کارها و استارتاپ‌ها صحبت کردیم که توجه‌نکردن به آن‌ها ممکن است باعث زیان و حتی سقوط و انحلال کسب و کار نوپا شود؛ مواردی هرچند کوچک و پیش‌پاافتاده، اما مهم.
در این شماره نیز به نکات دیگری می‌پردازیم که باید درباره کسب و کار و شراکت در ایده‌های شغلی در نظر گرفته شوند:
ثبت شرکت
پس از انجام امور حقوقی اولیه شرکت، مانند «تعیین نوع شرکت (که در شماره گذشته توضیح داده شد)، نگارش اساس‌نامه، تعیین سرمایه اولیه و مشخص‌شدن نقش و سهم هریک از شرکا و امثال آن، شرکت را به‌صورت رسمی ثبت کنید. اگر وقت و حوصله کار اداری دارید، می‌توانید خودتان برای این کار -که بیشتر مراحل آن اینترنتی انجام می‌شود- اقدام کنید. در غیر این صورت می‌توانید با صرف هزینه‌ای به‌نسبت اندک، کار را به مؤسساتی که ثبت شرکت و امور حقوقی مربوط به شرکت‌ها را انجام می‌دهند، واگذار کنید.
اگر منابع مالی قابل توجهی در اختیار دارید، می‌توانید از داشتن وکیل یا مشاور حقوقی بهره ببرید. وکیل در کنار مشاوره و نظارت بر امور حقوقی همچون قراردادها، می‌تواند خیال مالک شرکت را از مسائل حقوقی راحت کند.
حالا که به اینجا رسیده‌ایم و درباره مشاور گفتیم، باید به نکته مهمی درباره به‌کارگیری مشاور در امور مدیریت اشاره کنم. از یک طرف مدیر عامل شرکت عموماً درگیر مسائل اصلی مربوط به اهداف و وظایف اصلی شرکت است و از سوی دیگر تخصص و تمرکز کافی برای انجام امور دیگر را ندارد. همان‌گونه که در فایده‌های وجود مشاور حقوقی گفتیم، وجود مشاوران متعدد (مشاور مالی، بازاریابی (مارکتینگ)، برندسازی، تبلیغات، فروش، تولید و سرمایه‌گذاری) می‌تواند موجب افزایش کارایی و توسعه ساختار و زیرساخت‌های شرکت و در نتیجه سوددهی شود.
قرارداد مطمئن
مورد بعدی درباره موارد حقوقی این است که باید تا حد ممکن از نمونه‌قراردادها استفاده نکنید. بسیاری از کارآفرینان تصور می‌کنند هزینه خدمات حقوقی گزاف و بی‌فایده است و برای کاهش هزینه‌ها می‌توان از نمونه قراردادهای آماده فارسی موجود در اینترنت استفاده کرد یا با ترجمه نمونه قراردادهای آماده خارجی، قراردادی جدید نوشت. اگرچه می‌توان در برخی موارد استفاده از نمونه قراردادهای کم‌اهمیت‌تر را مجاز دانست، اما بهتر است بدانید با توجه به تخصصی‌بودن موضوع و تفاوت قوانین کشورها و فرق داشتن نوع کسب وکارهای مختلف، معایب استفاده از نمونه قرارداد بسیار زیاد است و گاه صدمات جبران‌ناپذیری وارد خواهد آورد.
وکیل متخصص
مورد آخر در این باره آن است که از وکلا و حقوقدانان غیرمتخصص کمک نگیرید. توجه داشته باشید که اظهارنظر در مورد مسائل حقوقی استارتاپ‌ها نیازمند دانش در حوزه حقوق تجارت الکترونیک، حقوق شرکت‌ها و مؤسسات، حقوق مالکیت فکری، حقوق فناوری اطلاعات، حقوق جرائم رایانه‌ای و آشنایی نسبی با مسائل فنی این حوزه است و وکلا و حقوقدانان غیرمتخصص در این حوزه‌ها، احتمالاً نه‌تنها نمی‌توانند کمک مناسبی به شما بکنند، بلکه ممکن است با استفاده از دانش سنتی خود و تلاش برای حل مشکلات با استفاده از آن اطلاعات، مشکلات شما را دوچندان کنند. پیشنهاد می‌کنیم پیش از استخدام وکیل استارتاپ یا مشاور حقوقی استارتاپ، از وجود تخصص‌های مزبور در رزومه فرد اطمینان حاصل کنید.
اموال شرکت
همه‌چیز را به نام شرکت کنید. پس از اینکه شرکت را ثبت کردید، همه بنیان‌گذاران و شرکا باید آنچه را متعلق به شرکت بوده‌‌است، تماماً به نام شرکت منتقل کنند.
نام‌های دامنه، گواهی‌های ثبت، املاک و مستغلات، حساب‌های بانکی، اموال غیرمنقول، نام و علامت‌های تجاری، مجوزهای صنفی، نمادهای اینترنتی و غیره را به نام شرکت تغییر دهید. این نکته از این نظر اهمیت دارد که اگر یکی از شرکا فوت کند، ناتوان (جسمی یا روانی) شود یا قصد ترک شرکت را داشته باشد، هیچ‌چیز به هم نخواهد خورد.
شفاف‌سازى
شفاف‌سازی کنید و جلوی انحصار اطلاعاتی را بگیرید. تلاش کنید بستری شفاف برای رشد کسب وکار خود بسازید و از حبس اطلاعات نزد خودتان یا شرکایتان جلوگیری کنید. نگذارید اطلاعات نزدیک یا چند نفر حبس شود. حداکثر تلاش خود را بکنید تا ضمن حفظ انسجام حداکثری گروه، استارتاپ را متکی بر افراد پیش نبرید.
می‌دانیم که کسب و کار نوپا بر تیم کارآفرین تکیه اساسی دارد، اما اگر خدایی ناکرده مرگ سراغ یکی از اعضای تیم آمد، یا به هر دلیل، یکی از شرکا قصد خاتمه همکاری را داشت، باید استارتاپ را شکست‌خورده دانست؟
به شما پیشنهاد می‌کنیم همه‌چیز را شفاف کنید، دسترسی‌های اطلاعاتی را به نحو منصفانه و عادلانه‌ای در گروه توزیع کنید و بکوشید هرگونه انحصار را از شرکت دورکنید.
شرط داوری
روش حل و فصل اختلافات را در قراردادها پیش‌بینی کنید. توجه داشته باشید که برای حل‌وفصل کوچک‌ترین اختلافات در دادگاه‌ها، باید چندین ماه یا حتی چندین سال در راهروهای تودرتوی مجتمع‌های قضایی سرگردان باشید. برای پیشگیری از این مشکلات، بهتر است از همان ابتدا در قراردادهایتان شرط داوری قرار دهید و یک یا سه نفر از اشخاص متخصص در حوزه حقوق استارتاپ‌ها را که معتمد هر دو طرف هستند، به‌عنوان داور برگزینید و در انتهای قرارداد، امضای داور را نیز اخذ کنید.
بدین ترتیب، در صورت وقوع اختلاف نیازی به مراجعه به دادگاه ندارید. در کوتاه‌ترین مدت اختلافات شما توسط داورها حل می‌شوند و نظر آن‌ها همانند رأی دادگاه برای طرفین است.
همه چیز از رویا شروع می‌شود
راه‌های رسیدن به حرفه مورد علاقه‌تان را بشناسید و با کمک مثال‌های کتاب، شغل رویایی‌تان را واقعی کنید. رویاها محرک‌های ذهنی برای رسیدن به آرزوها هستند؛ از کنار «مهندسی تحقق رویاها» ساده نگذرید.
نویسنده: حسین بیدختی
سال نشر: 1399
ناشر: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان
