بعضی از شغل‌ها مثل «فرزکاری و جوشکاری» حتی از دیدگاه کسانی که سررشته زیادی در آن‌ها دارند هم خطرناک به‌نظر می‌رسند. در خبرگزاری‌ها هم اخبار تلخی از رخ‌دادن حوادث و فجایع در کارهای صنعتی وجود دارند. اما با وجود این‌ها و در کمال تعجب، هنوز هم افراد بسیاری را می‌بینیم که اصول اولیه و ساده ایمنی در کارهای فنی را رعایت نمی‌کنند و بدون داشتن وسایل محافظتی، خودشان را در معرض آسیب قرار می‌دهند. احتمالاً شما هم کسانی را دیده‌اید که بدون داشتن محافظ صورت، وسط پیاده‌رو، ناگهان دستگاه جوشکاری را روشن کرده‌اند و شما مجبور شده‌اید خودتان را به طرفی بکشید تا لباس‌هایتان با جرقه‌های دستگاه جوشکاری سوراخ نشوند. این صحنه آشنا یکی از مصداق‌های رعایت‌نکردن نکات ایمنی و اهمیت‌ندادن به حقوق دیگران است. در این مطلب می‌خواهیم چند نکته دیگر را در این زمینه برایتان بگوییم.
ایمنی در رشته برق صنعتی
ممکن است شما هم مثل یکی از دوستان من تصور کنید دانستن نکات ایمنی کارکردن با ابزارهای برق صنعتی فقط برای متخصصان و کارکنان این حوزه مناسب است و نیازی نیست کسانی که در این رشته تحصیل نمی‌کنند، آن‌ها را بدانند! اما اگر خدای نکرده در محیطی قرار گرفتید که سیم‌های دستگاه برقی‌تان اتصالی کرده بود، شما هم باید نکاتی را بلد باشید تا بتوانید خودتان را از خطر نجات دهید.
الکترودها
گیره‌های عایق‌بندی‌شده و الکترودهای پوشش‌دار در دستگاه جوشکاری اجازه نمی‌دهند جوشکار دچار برق‌گرفتگی شود، اما موقع عوض‌کردن الکترودها، خطر برق‌گرفتگی وجود دارد. در این موقعیت‌ها مراقب ولتاژ برق باشید.
نخورید و ننوشید
چند وقت پیش در یکی از کارگاه‌های تولیدکننده لوازم برقی، منتظر بودم کار صاحب کارگاه تمام شود تا کارم را با او مطرح کنم، اما در همان چند دقیقه، صحنه‌ای عجیب دیدم!
کارکنان در حال نوشیدن چای بودند. آن‌ها لیوان‌های چایشان را کنار دستگاه‌های برقی می‌گذاشتند! این اتفاق به نظرم آن‌قدر خطرناک آمد که تصمیم گرفتم اولین مورد از مبحث ایمنی را به آن اختصاص دهم.
تقریباً بیشتر آدم‌ها می‌دانند که برخورد آب با برق، احتمال اتصالی‌کردن سیم‌ها و بعد از آن آتش‌سوزی را بالا می‌برد. در آیین‌نامه‌های کارگاهی هم آمده است، هنگام کارکردن در کارگاه، از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. حتی اگر آن خوردنی چیزی مثل نان هم باشد که باعث اتصالی‌کردن نمی‌شود، باز هم ممکن است خرده‌های آن روی دستگاه‌ها بریزند و خطرآفرین شود، چه برسد به آب و چای که هر لحظه ممکن است جرقه‌ای ویران‌کننده ایجاد کنند. عزیزان، سعی کنید موقع کارکردن در کارگاه برق، زمان استراحتی برای خود قرار دهید تا گرسنگی و تشنگی‌تان را در همان زمان رفع کنید.
فازمتر به کارتان نمی‌آید
بعضی از ابزارها مثل فازمتر به درد کارهای صنعتی و بزرگ نمی‌خورند. این نکته را متخصصان کارکشته برق‌کاری می‌دانند و رعایت می‌کنند. اما بعضی از کسانی که به تازگی یا برای کارآموزی وارد کارگاه‌های برق صنعتی شده‌اند، شاید از به‌کار نیامدن فازمتر در برق صنعتی خبر نداشته باشند. فازمتر برای برق ساختمان و تشخیص جریان‌های فاز و نول است. به جای فازمتر، برای اندازه‌گیری مقدار برق در برق صنعتی باید از «مولتی‌متر» استفاده کنید.
رله حفاظتی
در اخبار حوادث و «بیمارستان سوانح سوختگی» متأسفانه افراد زیادی را می‌بینیم که در اثر سهل‌انگاری دچار برق‌گرفتگی شده‌اند و فاجعه‌ای جبران‌نشدنی برایشان به‌وجود آمده است. بعد از استفاده از دستکش، کلاه ایمنی و لباس ایزوله، «رله‌های حفاظتی» این قابلیت را دارند که اگر برق با ولتاژی بیشتر از 30 میلی‌آمپر از بدن کسی رد شود، خودبه‌خود جریان برق دستگاه را قطع می‌کنند. مسلم است که در هر کارگاه برق صنعتی باید رله حفاظتی وجود داشته باشد تا امنیت جانی کارکنان بیشتر حفظ شود.
ایمنی در صنعت چوب و مبلمان
مبلمان یکی از صدها صنعتی است که فرایند کار و ساخته‌شدنشان را چندان ندیده‌ایم. وقتی در خانه به مشکلی فنی برمی‌خوریم و با متخصصان تأسیساتی تماس می‌گیریم، سختی کار آن‌ها را می‌بینیم، اما کارهایی مثل مبل و کمدسازی از شغل‌هایی نیستند که با سختی و خطراتشان آشنا باشیم. واقعیتش را بخواهید، من هم تا به حال به کارگاه چوب نرفته‌ام، برای همین از متخصص این کار کمک گرفتم و چند نکته از خطرات این کار را یادداشت کردم. امیدوارم اگر شمایی که در حال خواندن این مطلب هستید، رشته تحصیلی و مهارتتان «صنایع چوب و مبلمان» است، نکته‌های ایمنی این بخش را با دقت بیشتری بخوانید و رعایت کنید.
حفاظ‌ها را باز نکنید
هنگام استفاده از ابزارها، بهترین راه خواندن کتابچه راهنمای آن‌هاست. اگر در کتاب راهنما نوشته شده است مثلاً از این دستگاه باید با وجود محافظ روی آن استفاده کرد، دیگر نباید محافظ را باز کنیم. دستگاه برش چوب با گونیا، حفاظ و گیره پوشیده شده است و بخش‌هایی از آن که ممکن است آسیب ناگهانی برسانند، محافظت شده‌اند. اگر به هر دلیلی وسایل ایمن‌کننده مثل گونیا را از دستگاه باز کنیم، خودمان را در معرض خطری جدی قرار داده‌ایم.
آتش در کمین است
به وسایل چوبی دور و بر خود نگاه کنید. کدام یک از آن‌ها بدون رنگ و روکش است و تفاوتی با تنه درخت ندارد؟ بعید است وسیله‌های زیادی را با این خصوصیات پیدا کنید. رنگ‌های روی چوب‌ها مواد قابل اشتعالی هستند که چون در خانه مقدار زیادی از آن‌ها موجود نیست و محل نگهداری‌شان مناسب است، خطری ندارند. اما در کارگاه‌های مبل و چوب، به دلایل زیاد و قابل اشتعال‌بودنِ بسیاری از وسایل، احتمال آتش‌سوزی زیاد است. در چنین کارگاه‌هایی باید رنگ‌ها و روکش‌ها را از نور مستقیم آفتاب دور نگه داشت و آن‌ها را کنار بخاری نگذاشت. در این مکان به هیچ‌وجه نباید سیگار کشید تا جرقه‌ای ایجاد نشود و احتمال آتش‌سوزی پایین بیاید.
تیغه‌های خطرناک
اساسی‌ترین زمانی که در کارگاه‌های چوب و مبلمان ممکن است به کارکنان آسیبی برسد، موقع کارکردن با دستگاه‌های تیغه‌دار و برش‌زن است؛ تقریباً بخش زیادی از کتاب «ایمنی نجاری» هم به این موضوع مربوط است.
موقع کارکردن با دستگاه‌های تیغه‌دار مراقب درست جا رفتن تیغه‌ها در دستگاه باشید. فکر کنم واضح است که اگر تیغه‌ها درست قرار نگرفته باشند، وسط کار با سرعت از جایشان در می‌آیند و حتماً آسیبی کم یا زیاد به کاربر وارد می‌کنند. علاوه بر این‌ها باید گاهی اوقات تیغه‌ها را چک کنیم تا بدانیم دندانه‌های آن‌ها آسیب دیده‌اند یا نه.
ایمنی در جوشکاری
چندسال پیش سریالی از تلویزیون پخش می‌شد که در آن پسری، برای کمک به یکی از اقوامش در جوشکاری، به کارگاه او رفت و بدون اطلاع صاحب کارگاه، خودش شروع کرد به جوشکاری. مشکل اصلی این بود که قبل از زدن عینک ایمنی، دستگاه جوشکاری را روشن کرد. اشعه و نور دستگاه، بینایی چشم او را تا چند روز از بین برد! راستش را بخواهید، من هم تا قبل از دیدن این سریال تصور نمی‌کردم عینک‌زدن آن‌قدر تأثیرگذار باشد!
همه‌چیز نسوز
در کارگاهی مثل جوشکاری که از وسیله کارمان مدام جرقه بیرون می‌زند، باید همه وسایل، از کف‌پوش گرفته تا عایق در و دیوارها و لباس کارکنان، نسوز باشند. البته قرار نیست در صورت رعایت ایمنی آتش‌سوزی رخ دهد، اما محض اطمینان، شما با کلاه، دستکش و لباس نسوز در کارگاه حاضر شوید.
محافظ سیلندر
سیلندرهای گاز در مقابل گرما و ضربه حساس هستند و احتمال آسیب‌دیدن آن‌ها وجود دارد. هرکدام از آن‌ها آسیب ببیند، ممکن است در کار دستگاه اختلال ایجاد و حادثه درست کند. برای اینکه خیالمان راحت شود که این وسایل در جابه‌جایی و انتقال هم سالم می‌مانند، باید برای آن‌ها محافظ تهیه کنیم.
سارا یوسف‌زاده
ساختن یک وسیله همیشه لذت‌بخش است؛ به‌خصوص اگر وسیله‌ای کاربردی باشد. محتوای داخل رمزینه، ساختن میزی را آموزش می‌دهد که می‌تواند برای هنرجویان رشته‌هایی چون، مبل‌سازی کلاسیک، مبل‌سازی مدرن، صنایع چوب و مبلمان الهام‌بخش باشد. شما هم اگر علاقه و مهارت این‌کار را دارید رمزینه را اسکن کنید و با رعایت مسائل ایمنی برای ساخت یک میز زیبا دست‌به کار شوید. با این کار علاوه بر اینکه از هر بار دیدن آن حس خوبی خواهید داشت به اقتصاد خانواده نیز کمک خواهید کرد.