شب است و میخواهید بخوابید. شاید هم خوابتان برده است که ناگهان با صدایی ترسناک از خواب میپرید. چیز خاصی نیست! دزدگیر خودرویی که در کوچه شما پارک کرده است، ناگهان به صدا درمیآید و قصد قطعشدن هم ندارد! ...
صبح میشود و میخواهید بـه مـدرسه برویـد. چه سوار اتوبوس شده باشید و چه سوار خودرویی که سرویس شما و دوستانتان است، حتماً وقتی در ترافیک گیر افتادهاید، متوجه شدهاید که خودروها مرتباً با تمام قدرت بوق میزنند. انگار که با بوقزدن ترافیک تمام میشود!
آنچه در این لحظهها برایتان رخ داده، نمونههایی از «آلودگی صوتی» است که اثرات بسیار مخربی روی زمین شاد دارد. اما چگونه؟
خطرات آلودگی صوتی برای موجودات زنده
آلودگی صوتی امواجی است که بر فعالیت موجودات زنده تأثیر میگذارد و میتواند اثرات بسیار مخربی روی آنها داشته باشد. دلیل این موضوع مشخص است. همانطور که میدانید، هر صدایی دارای موج است و هر قدر این موج بیشتر شود، صدا بیشتر و آزاردهندهتر میشود. وقتی صدا از حد تحمل انسان مقداری بیشتر شود، او را آزار میدهد، اما اگر این صدا بیشتر شود، میتواند حتی باعث کرشدن انسان شود. البته صداهای بلند فقط به انسان ضرر نمیرسانند، بلکه حتی به جانوران نیز آسیب میزنند.
موشها و آدمها
صداهای بلند میتوانند مقاومت بدن را در برابر بیماریها کم کنند. آزمایشهـایی که روی موشهـای آزمایشگاهـی انجامشدهاند نشان میدهند کـه صداهای بلند میتوانند موجب فاسدشدن دندانهـای موشهـا شوند و آنها را نسبت به بیماریهای ویروسی حساستر کنند. حتی میزان چربی خون آنها را بالاتر ببرند و تغییراتی در عملکرد کبد آنها به وجود آورند.
شاید فکر کنید که به ما چه ارتباطی دارد که دندان موشها خراب شود؟! اما واقعیت این است که تمام این اتفاقات میتواند برای انسان نیز رخ دهد. بالارفتن فشار خون، پریدگی رنگ، کمشدن درجه حرارت بدن و حتی تغییر تعداد ضربان قلب و حالتهای ماهیچهها همه در اثر آلودگی صوتی در انسان رخ میدهند. شاید حتی خودتان متوجه نشوید که ضربان قلبتان در خواب بالا رفته است. اما آلودگی صوتی چنین اثری را روی شما میگذارد؛ بدون آنکه متوجه شوید!
کشتار غیرمستقیم حیوانات
حیوانات برای زندگی در محیطی مثل روستا یا شهر، قبل از هرچیز باید احساس آرامش داشته باشند و اگر این آرامش از آنها گرفته شود، محیط را ترک میکنند. حیواناتی هم که در آن محیط باقی بمانند، ممکن است دچار خونریزی گوش شوند و به شنوایی آنها آسیب وارد شود. حتی برنامه تولید مثل آنها به هم میخورد. برای نابودکردن نسـل حیوانـات هم نیازی نیست که حتماً تفنگ به دست بگیریم و آنها را به قتل برسانیم. همین که تولید مثل آنها را به هم بزنیم، کمکم باعث نابودی آنها خواهیم شد!
کودکان بدون تمرکز
حتماً شده است که مشغول درس خواندن یا انجام کاری بودهاید که ناگهان شنیدن یک صدای ناهنجار (مثل بوق ماشین یا موسیقی بلند) تمرکز شما را به هم زده است. اگر آلودگی صوتی زیاد باشد و انسان از کودکی در جوار آلودگیهای صوتی قرار بگیرد، توجه و تمرکز خود را از دست میدهد. مقاومت بدن انسان هم در اثر امواج صوتی پایین میآید و احتمال مریضشدن او بیشتر میشود؛ فرقی هم نمیکند کدام بیماری!
درختان نجاتدهنده
اما چه کنیم تا میزان آلودگی صوتی در شهر، خانه یا محیط کار کم شود؟ یکی از مفیدترین راهها استفاده از دوستان همیشگی محیطزیست، یعنی گیاهان است. وقتی امواج صوتی از منبع صدا حرکت میکنند، با برخورد با گیاهان پراکنده میشوند و بسیاری از این گیاهان امواج را جذب میکنند. مثلاً وقتی در جایی درختان بلندی قرار داشته باشند، این درختان سرعت هوا و باد را کم میکنند و به این ترتیب سرعت امواج صوتی نیز کم میشود. اگر در خانه شما درخت وجود ندارد، میتوانید از گلدانها و گیاهان کوچکتر آپارتمانی استفاده کنید. هم در برابر امواج صوتی از شما دفاع میکنند و هم از نظر روانی به انسان آرامش میدهند.
یک دوست کوچک
یکی از گیاهان بسیار سادهای که در هر خانهای بهراحتی میتوان آن را نگهداری کرد، کاکتوس است. کاکتوسها به آب بسیار کمی نیاز دارند و بهجز نور به چیز دیگری نیاز ندارند. به علاوه، به خاطر ریشههـای کوتـاه خود، در گلدانهای کوچک هم بهراحتی رشد میکنند. نگهداری از کاکتوسها هم میتواند محیط اتاقتان را زیبا کند و هم بسیار از امواج مضر اطرافتان را جذب کند. فراموش نکنید که امواج مضر اطراف ما تنها صوتی نیستند و بسیاری از وسایل دور و بر ما، مثل تلفن همراه، رایانه کیفی (لپتاپ)، رایانه دستی (تبلت)، تلویزیون و ... امواج الکتریکی دارند که برای ما مفید نیستند و بهراحتی توسط کاکتوسها جذب میشوند.
این بار که خواستید با وسایل پرسر و صدا مثل فشفشه بازی کنید، یا اینکه درون خودرو هستید و والدین شما بوق میزند، به تأثیرات آلودگی صوتی در محیط اطراف و زندگی موجودات زنده، مثل حیوانات و انسانهـای اطـراف، بیشتر فکر کنید.
یادتان باشد هر درختی که قطع میشود، سر و صداهای اطراف ما را نیز بیشتر میکند.