شاید برای همه ما پیش آمده باشد وقتی می‌خواهیم خیلی مفصل و کامل در مورد کسی یا چیزی حرف بزنیم، دچار نگرانی یا یک جورهایی وسواس ذهنی بشویم. چرا؟ چون نگرانیم نتوانیم آن چیزهای مهمی را که قرار است بگوییم، بگوییم. می‌بینید؟ کلمه «بگوییم» دوبار تکرار شد. این یعنی من هم الان نگرانم که نتوانم آن چیزی را که دارم به آن فکر می‌کنم، کامل و جامع برای شما دوست عزیزم تعریف کنم! یکی ازآن حرف‌های مهم، حرف‌زدن در مورد آدم‌های بزرگ و تأثیرگذار است؛ مثل همین شهید دکتر مصطفی چمران! باور کنید زندگی این آدم آن‌قدر پرفراز و نشیب است که نمی‌شود به سادگی ازکنارش گذشت و مختصر در موردش حرف زد! همین باعث می‌شود من هم مثل خیلی‌ها دچار نگرانی بشوم.
اما چاره‌ای نیست! وقتی قرار است در یک یا دو صفحه در مورد کسی حرف بزنیم که پرداختن به زندگی‌اش به صدها ورق کتاب نیاز دارد، باید به مهم‌ترین، خیلی‌خیلی مهم‌ترین بخش‌های زندگی‌اش بپردازیم. اول از همه این را بگویم، شهید مصطفی چمران یک آدم ویژه است. چون علم، دانش و نبوغش را از همان دوران نوجوانی و جوانـی بـرای رفـاه وآسایش انسان‌های دیگردر نظر گرفته بود. باید بدانید، شهید دکترمصطفی چمران در سال 1311 خورشیدی در خیابان پانزده خرداد تهران، بازار آهنگرها و محله سرپولک به دنیا آمد. او فرزند حسن چمران ساوه‌ای بود که ازروستای چمران ساوه به تهران مهاجرت کرد.
شهیـد مـصطفی چمـران تحصیلات ابتدایی خـود را در مدرسه انتصاریـه، نزدیک پـامنار (تهران) گـذراند و دوران متوسطـه را در مدرسه‌هـای دارالفنون و البرز طی کـرد. سال 1332 بود که با رتبه 15 در رشته الکترومکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران پذیرفته شد. مصطفی در تمام دوران تحصیل همیشه جزو شاگردان ممتاز بود. او سپس با دریافت کمک هزینه تحصیلی به خارج از کشوررفت و درجه کارشناسی ارشد را در رشته مهندسی برق کسب کرد.
بعد از آن برای گرفتن درجه دکترا در رشته « فیزیک پلاسما» به دانشگاه برکلی ایالت کالیفرنیا رفت. در آن جا بود که پایان‌نامهتحصیلی‌اش مورد توجه قرار گرفت. یعنی این پایان‌نامه که در مـورد فیزیـک پلاسما بود، مثل یک کتاب علمی خیلی مهم مورد توجه قرار گرفت. مدتی بعد به‌خاطر نبوغش، در دو آزمایشگاه فنی «بل» و «پیشرانه جت» در ناسا استخدام شد. مصطفی علاوه بر زبان فارسی، به زبان‌های عربی، ترکی، فرانسوی و آلمانی هم مسلط بود. در هنر هم حرف‌های زیادی برای گفتن داشت.
حالا اگر یک کم به سال‌های نوجوانی او برگردیم، می‌بینیم در پانزده سالگی در جلسات تفسیر قرآن شرکت می‌کند. کمی که بزرگ‌تر می‌شود، در جلسات درس فلسفه و منطق هم حضور پیدا می‌کند؛ همان جلساتی که آن سال‌ها استاد شهید مرتضی مطهری برگزار و تدریس می‌کرد. دوران دانشجویی او در تهـران هـم‌زمان می‌شود با اتفاقات سیاسی و زمزمه‌های ظلم‌ستیزی علیه رژیم پهلوی. این بار آقا مصطفی چمران در کنار معترضانی قرار می‌گیرد که به حضور نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، در ایـران اعتراض داشتند.
بعدها، مصطفی بـا همـکاری افرادی کـه مسلمان‌های انقلابی بـودنـد، انجمن اسلامـی دانشجویـان را درکالـیفرنیای آمریکا پایه‌گذاری کـرد. بـه دلیل همین فعالیت‌هـای انقلابـی‌اش بود که شـاه کمک‌هزینه تحصیلی شاگرد ممتازی‌اش را قطع کرد.
اما مصطفی بیدی نبود که با این بادها بلرزد! در حالی که همچنان مشغول تحصیل بود، به فعالیت‌های انقلابی‌اش ادامه داد. او مـسئول و همـاهنگ‌کننده گروه‌های حامی ملت فلسطین بود. بعد از جنگ اعراب و اسرائیل و شکست کشورهای عرب، به دلیل ایجاد فضای منفی گسترده علیه مسلمانان، چمران تصمیم گرفت از آمریکا خارج شود و به خاورمیانه سفر کند تا به‌طور مستقیم در تحولات جهان اسلام و مبارزه در برابر دشمنان شرکت کند. حالا دیگرخیلی از مبارزهای مسلمان و انقلابی خارج از کشور دکتر مصطفی چمران را می‌شناختند.
مبارزات شهید دکتر مصطفی چمران با آشنایی‌اش با امام خمینی(ره) وارد مرحله تازه‌ای شد. او تا پیروزی انقلاب همراه انقلابیون و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بود. با اینکه برای چمران مهم نبود در چه مسئولیتی با ظلم وبیدادگری مبارزه کند، اما علـم و دانش و کاردانی‌اش باعث شـد مسئولیت‌های زیـادی، از جـمله مسئولیت وزارت دفـاع کـشور را به او واگذار کنند. اما مصطفی کـه نمی‌توانست بـه تـجاوز دشمن بعثی بـه کشورعزیزمان بی‌توجـه یا کم‌توجه باشد، در حـالی که همچنان مسئولیت‌های زیـادی را به عهده داشت، مثل یک رزمنده ساده، اسلحه به دست گرفت و در جبهه‌هـا با دشمن جنگـید. او بارهـا زخمی شـد و در نهایت درخرداد سال 1360 در خـط مـقدم «دهـلاویه» این فرمانده نابغه و دانشمند به شهادت رسید.