رهبری آموزشی، بهعنوان مهمترین نوع رهبری، به فرهنگ حرفهای در مدرسهها بسیار مربوط میشود. فصلنامه رشد مدیریت مدرسه در جدیدترین شماره خود مقالهای را به این موضوع اختصاص داده است
در بخشی از مقاله آمده است: «در محیط مدرسه، جدا از اخلاقیات، ارزشها و باورهای رهبران مدرسه، معلمان و دانشآموزان، فرهنگ مدرسه را بنا میکنند. از بین عوامل متعدد، نگرش و استعداد رهبران مدرسه، تشکیلدهنده مهمترین و تأثیرگذارترین عامل تشکیلدهنده فرهنگ مدرسه است.
از این روی، رهبری آموزشی ـ بین انواع دیگر رهبری ـ به فرهنگ مدرسه و اثربخشی آن بسیار مرتبط و نزدیک است. لازمه یک رهبر آموزشی، مؤثر بودن، توانایی ترویج و ارائه صفات حرفهای و فرهنگ سالم است. خصوصیات شخصی و حرفهای یک مدیر مزیتی قوی برای سنجیدن نقش رهبری آموزشی او خواهد بود.»
در ادامه میخوانیم: «کاوانگ و دلر معتقدند که فرهنگ مدرسه حاوی هشت حوزه است که با نام های ارزشهای حرفهای، معلمان بهعنوان یادگیرندگان مادامالعمر، اشتراک و تساوی اختیارات، توانمندسازی دوطرفه، همکاری، بصیرت به اشتراک گذاشته شده، و رهبری تحولی و برنامهریزی در سطح مدرسه مشخص میشوند.
تصورات آنها بیشتر بر نقش و عملکرد دبیران و تعهد آنها در دایر کردن جلسات مدرسه ها متمرکز شده؛ به طوریکه دبیران تعیینکننده اصلی چگونگی فرهنگ مدرسه هستند.»
نویسنده مقاله در ادامه به نتایج یک مطالعه در این زمینه اشاره کرده است. در این بخش آمده است: «در یک تحلیل عمیق، مدارس با عملکرد اجرایی قوی و ضعیف از نظر فرهنگی، در دو جنبه اشتراک و تساوی اختیارات و بینش مشترک شباهت دارند. اشتراک و تساوی اختیارات نشاندهنده روحیه همبستگی، وحدت، دوستی و همراهی است. معلمان مدارس با عملکرد اجرایی قوی یا عملکرد اجرایی ضعیف از این روحیه برخوردارند و بینش نهادینه کردن یک مدرسه مشهور، حرفه و کارایی را حمایت میکنند.
همچنین این مطالعه به این نتیجه رسید که سه ویژگی مهم رهبری آموزشی که به فرهنگ مدارس با عملکرد اجرایی قوی مرتبط میشدند، بینش و اهداف روشنی را سازماندهی کرده بودند و محیط تسهیلکننده و شرایط مخصوص تدریس و یادگیری پرورش دادن راهنمایان معلم را بهوجود آورده بودند.
رهبران و رهبری از فرهنگ نشئت میگیرند و اغلب اوقات فرهنگ را با ایدهآل گرایی، بینش آینده، ارزشها و باورها بهبود میبخشند. در فرهنگ بهبودیافته، رهبران و رهبری جدید تربیت میشوند و در نتیجه این چرخه تکرار میشود. بنابراین، هر دو فرهنگ و رهبری در طبیعت ثابت و بیتغییر نیستند و بهطور مداوم در طول زمان و ابعاد مکان دچار تغییر و بهبود میشوند.»
نویسنده: دکتر اچ سوفیان
تلخیص و ترجمه: دکتر حیدر تورانی،سارا نقدلو
کلیدواژهها: رهبری آموزشی، فرهنگ مدرسه، مدارس با عملکرد اجرایی قوی، خصوصیات رهبری مدرسه پربازده