از بدو تأسیس تا سال ۱۳۷۳
این مرحله دوره تولد و شکل‌گیری مرکز به شمار می‌آید. برنامه‌ریزی و تلاش مدیران و کارشناسان «دفتر انتشارات کمک آموزشی» وقت مهم‌ترین عاملی بود که ضرورت وجود مرکز بررسی آثار مخاطبان را به عنوان یک نهاد ضروری و سودمند برای مجلات رشد مطرح کرد.
مرکز در این دوران بیشتر محل ملاقات و تعامل پیشکسوت‌ها و نوقلم‌ها با هدف نقد و بررسی قصه‌های مجلات رشد بود. به تدریج بسیاری از چهره‌های تازه کار به نیروهای فرهنگی کارآمدی تبدیل شدند. برخی از آن‌ها نیز مسئولیت‌هایی را در مجلات رشد بر عهده گرفتند.
در این مرحله امور مرکز متمرکز نبود. نامه‌های برخی مجلات توسط کارشناسان خود مجله نقد و بررسی می‌شدند و پاسخ می‌گرفتند. البته هر مجله طبق سلیقه خاص خود با نامه‌ها برخورد می‌کرد.
در این بازه صفحه‌هایی از مجلات «رشد کودک، «رشد نوآموز»، «رشد دانش‌آموز»، «رشد نوجوان» و «رشد جوان» به آثار مخاطبان اختصاص داشتند.
در زمینه مسابقه‌های فرهنگی برنامه‌ای منظم و منسجم پیش بینی نشده بود. بیشتر مسابقه‌ها به مجله «رشد جوان» مربوط بودند. ماحصل زحمت همکاران در این مسابقه‌ها گردآوری و تنظیم شد و در سه عنوان کتاب «ساقه‌های سبز» (دو جلدی)، «در خاطر آیینه» و «نیلوفرها» انتشار یافت.
از سال ۱۳۷۴ تا پایان سال ۱۳۷۸
در این دوره با وجود مشکلات موجود، امور مرکز به صورت متمرکزتری ادامه یافت. دستورالعمل ابلاغی دفتر و تهیه اساسنامه‌ای موجز برای مرکز، حرکت رو به رشدی را برای بررسی آثار مخاطبان رقم زد. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، بخش‌های کارشناسی منظمی به وجود آمدند و مرکز، مجموعه متنوعی از کارشناسان را برای بررسی آثار دعوت به کار کرد.
در این دوره با جدی‌تر انگاشتن صفحه‌های متعلق به مخاطبان مجلات رشد، تفکیک دقیق هنرجویان از نظر سن و قابلیت‌های خاص در خلق اثر و توجه به شیوه‌های متنوع پاسخ‌گویی با بهره‌گیری از دیگر کارشناسان به غیر از کارشناسان ادبی و هنری فعالیت‌های مرکز غنای بیشتری یافت.
در این بازه طرح انتشار «رشد نوقلم» با هدف ایجاد زمینه‌ای جدی برای ارتباط با مخاطبان، در دسترس قراردادن برخی از آثار قابل قبول و دارای بار آموزشی دیگر هنرجویان مرکز همراه با نقد و بررسی ارائه پاسخ به پرسش‌های مشترک هنرجویان و در دسترس قراردادن بخش‌هایی از متنهای کمیاب و نایاب ادبی برای استفاده هنرجویان تدوین شد. از چاپ و انتشار آثار مخاطبان استقبال شد. انتشار 13 جلد کتاب با عنوان «شعر و قصه رشد» را می‌توان از نتایج این دوره برشمرد.
رایانه‌ای شدن بایگانی مرکز بررسی آثار یکی دیگر از موفقیت‌های مرکز در این دوران به شمار می‌رود.
برگزاری پنج دوره مسابقه ادبی ـ هنری منظم، گسترده و هدفمند از دیگر دستاوردهای این دوره است.
از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۵
در این دوره تدوین طرح «مجموع نوقلمان»رشد شروع شد. هدف از اجرای عملی مفاد این آیین نامه ارائه راهکارهای جدید در تربیت هنرجویان بود. در این دوره «باشگاه نویسندگان جوان رشد» تأسیس شد. هدف از ایجاد این باشگاه تدوین برنامه آموزشی در رشته‌های «داستان»، «شعر»، «روزنامه نگاری»، «نمایشنامه‌نویسی»، «فیلم‌نامه نویسی» و... در قالب کلاس‌های آموزشی حضوری و غیر حضوری بود. در این دوره، کارهای مرکز انسجام بیشتری یافت و نامه‌های مستقیم خوانندگان به سردبیران مجلات توسط سردبیر یا کارشناس خود مجله نقد و بررسی می‌شد. فعالیت مرکز منحصراً بر بررسی و پاسخ نامه‌های تخصصی بچه‌ها در زمینه «داستان»، «شعر»، «نقاشی»، «خاطره» و «قطعه ادبی» با سمت و سوی تربیت استعدادهای ادبی کودکان، نوجوانان و جوانان متمرکز شد.
تهیه سلسله جزوه‌های «نقاشی را در خانه بیاموزیم» نیز حاصل زحمت کارشناسان بخش نقاشی در این دوران بود که هنر نقاشی را مرحله به مرحله به مخاطبان علاقه‌مند آموزش می‌داد.
از سال ۱۳۸۶ تاکنون
از سال ۱۳۸۶ تاکنون فعالیت‌های مرکز بر پایه برنامه‌ها و تجربه‌های گذشته استمرار یافته و ضمن فراز و نشیب‌هایی، فرصتی بی‌نظیر برای تعامل کارشناسان مجلات رشد با هنرجویان مستعد رقم خورده است. با تلاش مدیران و کارشناسان دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، بازآرایی مأموریت‌ها و عرصه‌های کشف و پرورش استعدادهای آینده سازان ایران اسلامی و همچنین بهره مندی گسترده از ظرفیت‌های نوین فناوری در دستور کار قرار گرفته و امید است طی این دوره ضمن حفظ و تثبیت تجربه‌ها و دارایی ارزشمند مرکز، فصل جدیدی از نحول و شکوفایی برای مرکز بررسی آثار رقم بخورد.
معرفی مرکز
مرکز بررسی آثار مخاطبان مجلات رشد که در این متن به اختصار «مرکز» نامیده می‌شود به منظور کارشناسی و بررسی متمرکز آثار ادبی و هنری و پژوهشی مخاطبان مجلات رشد دانش‌آموزی با اهداف مشخص، یکی از بخش‌های اصلی معاونت تولید و انتشار مجلات رشد در دفتر انتشارات و فناوری آموزشی است که در چارچوب شیوه نامه‌ای مشخص فعالیت می‌کند.
اهداف مرکز
الف) شناخت، جذب و پرورش استعدادهای ادبی، هنری، علمی و پژوهشی دانش آموزان؛
ب) تشویق مخاطبان به اندیشه‌ورزی و کشف حقیقت از راه پدیدآوردن آثار ادبی، هنری، علمی و پژوهشی؛
ج) ایجاد بسترهای مناسب بروز و رشد این استعدادها از طریق آموزش‌های مستقیم و غیر مستقیم.
وظایف و فعالیت های مرکز
الف) ایجاد سامانه‌ای برای دریافت، تفکیک و بررسی کلیه آثار ادبی، هنری و پژوهشی مخاطبان مجلات عمومی رشد دانش‌آموزی کودک، نوآموز، دانش‌آموز، نوجوان، جوان و هنرجو؛
ب) ایجاد بانک اطلاعات رایانه‌ای از مخاطبان و اختصاص شماره عضویت به هر عضو؛
ج) معرفی آثار برتر مخاطبان به سردبیران مجلات دانش‌آموزی رشد برای انتشار در مجلات؛
د) پاسخ مناسب به آثار دریافتی تعامل و آموزش حضوری و مکاتبه‌ای با مخاطبان برای تحقق اهداف مرکز.
روند اقدامات کارشناسان مرکز برای تحقق برنامه‌ها در هر دوره
الف) برنامه‌ها
• تدوین برنامه سالانه مرکز؛
• بررسی تبادل نظر و تصویب نهایی برنامه پیشنهادی؛
• اجرای برنامه‌های سالانه مصوب و مأموریت‌های محول شده به مرکز؛
• ارائه گزارش عملکرد ماهانه و سالانه از پیشرفت برنامه‌ها و ارائه برنامه‌های آینده.
ب) تشکیل و فعالیت گروه‌های کارشناسی
• انتخاب کارشناسان مرکز با مشارکت سردبیران مجلات دانش‌آموزی؛
• برگزاری جلسه با کارشناسان برای بررسی مسائل و مشکلات مخاطبان؛
• طبقه‌بندی موضوعی آثار و ارجاع آن‌ها به کارشناسان مربوطه؛
• ارسال پاسخ‌ها در قالب نامه مکتوب یا رایانامه به مخاطبان؛
• بررسی پاسخ نامه‌های ماهانه کارشناسان به مخاطبان.
ج) ارتباط با مخاطبان
• دریافت و ثبت آثار رسیده و تهیه پرونده مستقل برای هنرجویان؛
• بررسی آثار رسیده و تهیه پاسخ‌ها با رویکرد آموزشی و تربیتی؛
• تهیه کتاب‌ها نشریه‌ها و جزوه های آموزشی مورد نیاز هنرجویان؛
• شناسایی هنرجویان فعال مرکز و تغذیه محتوایی مناسب آن‌ها.
د) انتشار آثار مخاطبان
• انتخاب و جمع‌آوری آثار قابل چاپ مخاطبان و تحویل به مجلات مطابق برنامه زمان‌بندی جمع‌آوری داستان‌ها و شعرهای مناسب هنرجویان در پایان هر سال برای چاپ در قالب «کتاب شعر و داستان رشد»؛
• اطلاع رسانی به هنرجویان برای حضور در نمایشگاه‌ها و مجامع هنری مناسب و مفید؛
• تهیه فهرست هنرجویان فعال و مستعد و معرفی آنان به سردبیران مجلات برای همکاری بیشتر.
ه) مسابقه‌ها و پویش‌ها
• برگزاری مسابقه‌ها و پویش‌های ادبی هنری علمی و پژوهشی؛
• تعامل با مجلات برای شرکت در جشنواره‌ها، مسابقه‌ها و پویش‌های مرکز و پیگیری این جریان.
مراحل ثبت آثار هنرجویان
1. دریافت نامه‌ها
کلیه نامه‌های کاغذی و الکترونیک مجلات رشد دانش‌آموزی در مرکز، بررسی و دسته‌بندی می‌شوند.
• شماره صندوق مجله رشد کودک: ۱۵۸۷۵/۶۵۸۸
رایانامه: koodak@roshdmag.ir
• شماره صندوق مجله رشد نوآموز: ۱۵۸۷۵/۶۵۸۱
رایانامه: noamooz@roshdmag.ir
• شماره صندوق مجله رشد دانش‌آموز: ۱۵۸۷۵/۶۵۸۹
رایانامه: daneshamooz@roshdmag.ir –
• شماره صندوق مجله رشد نوجوان: ۱۵۸۷۵/۶۵۸۳
رایانامه: nojavan@roshdmag.ir
• شماره صندوق مجله رشد جوان: ۱۵۸۷۵/۶۵۸۴
رایانامه: javan@roshdmag.ir
• شماره صندوق مرکز بررسی آثار ۱۵۸۷۵/۶۵۶۷
رایانامه: barresiasar@roshdmag.ir
2. تفکیک نامه‌های مکتوب و الکترونیک
3. ارجاع نامه ها به کارشناسان مربوطه
4. ثبت آثار در رایان
5. ارائه پاسخ نامه‌ها به هنرجویان پس از ثبت رایانه‌ای
نحوه حمایت از آثار هنرجویان
آثار هنرجویان مرکز شامل «شعر»، «داستان»، «قطعه ادبی»، «نقاشی»، «خط»، «عکاسی» و «تصویرگری»، «نوشته‌ها و مقاله‌های علمی» و «تجربه‌های خلاق» (کاردستی، بازی و سرگرمی، نمایش، آزمایش‌های علوم و فنون) و... پس از طی مراحل کارشناسی در بخش‌های زیر انتشار خواهند یافت:
• مجلات رشد دانش‌آموزی: مرکز، محتوای صفحه‌هایی را که سردبیران مجلات به چاپ آثار مخاطبان اختصاص داده‌اند تأمین خواهد کرد. سهمیه مربوط به هر مجله در ابتدای هر سال با برنامه‌ریزی مشترک مسئول مرکز و سردبیر هر مجله مشخص می‌شود و در هر دوره انتشار ثابت خواهد بود.
• کتاب «داستان رشد»: این دسته از آثار ممکن است در مجلات چاپ شده یا چاپ نشده باشند؛
• جزوه‌های رشد نوقلم.
سایر اقدامات مرکز
مرکز برای تحقق مطلوب وظایف اساسی خود اقداماتی به شرح زیر نیز خواهد داشت:
• معرفی مرکز و انتشار فراخوان به منظور جذب اعضای جدید از طریق مجلات رشد دانش‌آموزی؛
• معرفی مرکز در مجلات «رشد معلم»، «رشد آموزش ابتدایی»، «رشد فناوری آموزشی»، «رشد مدیریت مدرسه» و «رشد مدرسه فردا»؛
• معرفی مرکز از طریق رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی؛
• همکاری با مجلات رشد دانش‌آموزی در زمینه داوری مسابقه‌های ادبی، هنری، علمی و پژوهشی مندرج در مجلات؛
• تهیه جزوه‌های آموزشی؛
• شرکت در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها؛
• تهیه دفترچه معرفی مرکز برای ارسال به اعضا و ارائه به مخاطبان در نمایشگاه‌ها و رویدادها.