در دنیای امروز که تمامی رشتههای علمی استانداردهای تخصصی دارند و از اعتبار جهانی برخوردارند، متقاضیان تحصیل در آن رشتهها، ضمن ضرورتِ داشتنِ اطلاعاتِ پایه برای ورود به آن رشته، باید حداقل چهار سال برای گرفتن مدرک کارشناسی در دانشگاه تحصیل کنند و درصورتی که به داشتن مدرک تخصص حرفهای در آن رشته تمایل داشته باشند، دو تا چهار سال دیگر نیز باید ادامه تحصیل دهند.
برخی از همین افراد ِمتخصص که سالها برای دریافت مدرک خود زحمت میکشند، جدای از دشواریهای مراحل استخدام در سازمانها و شرکتها، که به دلیل افزایش متقاضیان کار، دوچندان هم شده است، پس از استخدام نیز به دلیل نداشتن برخی مهارتهای نرم، گاهی از کار اخراج میشوند یا توان سازگاری با محیطهای شغلی را ندارند و از شغل خود لذت نمیبرند.
مهارتهای نرم در کیفیت زندگیهای مشترک نیز نقش بسزایی دارند. برای نمونه، میتوان به ازدواجهایی اشاره کرد که زوجهای جوان با زیباییهای خاص و با هزینههای بسیار زیاد، مقدمات آن را فراهم میکنند و به این ترتیب تشکیل خانواده میدهند. اما متأسفانه، بعد از مدتی، به دلیل نداشتن مهارتهای نرم و در نتیجه ناسازگاری، صحبت از طلاق میکنند. بنابراین، مهارتهای نرم یکی از مهمترین موضوعاتی است که ضرورت آموزش آن از دوره پیشدبستان تا دوره دانشگاه به شدت احساس میشود.
مهارت چیست؟
ما واژه مهارت را آنقدر در گفتهها و نوشتهها بهکار بردهایم که کمتر به مفهوم مهارت و تعریف آن فکر میکنیم. اما اتفاقاً بسیاری از واژههایی که بهصورت گسترده به کار میروند، بیشتر نیازمند تعریف و مفهومپردازی هستند. چون ممکن است به اشتباه، فرض کنیم معنایی که از آنها در ذهن همه ماست، مشابه یا یکسان است.
معنی لغوی مهارت
مهارت در لغتنامه دهخدا به معنی زیرکی و رسایی در کار و استادی و زبردستی، حذاقت، حاذقی و ماهری است، اما وقتی با کلمه «نرم» همراه میشود، کاربردی بس مهمتر دارد.
مهارت نرم
مهارتهای نرم1، ویژگیهایی فردی هستند که سبب تقویت تعاملات فردی و موفقیت شخصی، تحصیلی و شغلی میشوند. برخلاف مهارتهای سخت که فقط به بحث در خصوص مجموعهای از تواناییهای فرد برای به انجام رساندن وظایف یا فعالیتهایی خاص میپردازند، مهارتهای نرم بهطور معمول برپایه صفات شخصی یا تواناییهایی ارتباطی شرح داده میشوند که با تکرار و تمرین میتوان به دست آورد.
داشتن مهارتهای نرم بهصورت ناخودآگاه به شما کمک میکند با توانایی و استعدادی متوسط نسبت به سایرین، موفقیت بیشتری کسب کنید.
مهارت سخت
مهارتهای سخت2 مهارتهای ملموس و فنی موردنیاز برای انجام وظایف هستند. مثلاً مهارت بهکارگیری یک ابزار خاص مانند دستگاه جوش برای جوش دادن دو قطعه آهن به هم یا استفاده از یک نرمافزار مانند اکسل.
سهم مهارتهای نرم و سخت در موفقیتهای فردی و زندگی
سهم مهارتهای سخت در موفقیتهای شخصی، تحصیلی و شغلی حدود 20 درصد است؛ درست مانند بخشی از کوه یخی که در سطح اقیانوس قابل مشاهده است. در صورتی که بیشترین تأثیر در موفقیتهای پیشگفته را مهارتهای نرم دارند که مانند سطح زیرین کوه یخی، بهوضوح قابل مشاهده نیستند، اما نقشآفرینی آنها در حدود 80 درصد است.
طبق تعریف، مهارتهای نرم آن هنگام مجموعهای از ویژگیها و خصوصیات درونی و فردی محسوب میشوند که عاملی برای تقویت تعاملات فردی و موفقیتهای شخصی، تحصیلی و شغلی باشند؛ ویژگیهایی همچون خونگرمی، توانایی برقراری ارتباط با دیگران، مثبتاندیشی، توانایی خوب گوشکردن، توانایی گفتوگو کردن با رعایت اصول گفتوگو، توانایی تکریم مخاطب، مهربان بودن، خیرخواه بودن، توانایی پذیرش دیگران (با رعایت اصل من خوبم، تو خوبی)، مسئولیتپذیر بودن (با توجه به هفت جزء آن یعنی خودمدیریتی، نظمپذیری، قانونمندی، امانتداری، وظیفهشناسی، سازمانیافتگی و پیشرفتگرایی)، تلاشگری، صبوری، کنترل خشم و مدیریت عصبانیت، مدیریت بحران، خوشقولی، یاریگری، پیگیر بودن، توانایی تکریم مخاطب، اعتمادبهنفس داشتن، قدرشناس بودن، دلسوز بودن، اهل گذشت بودن و توانایی حفظ آرامش.
پینوشتها
1. Soft skills
2. Hard skills