دختران و اوقات فراغت

هر فـردی جـدا از وظایف و مسئولیت‌هایـی که بـه عهده دارد، اوقاتی از شبانه‌روز را کم یا زیاد آزاد هستند که به خواست خود  لحظاتی را بگذراند. اوقـاتی که صـرف خوردن، خوابیدن، تحصیل در مدرسه و کسب‌وکار و انجام وظایف دیگر نمی‌شود و معمولاً بدون برنامه‌ریزی به هدر می‌رود. این لحظات همان اوقات فراغتی است که می‌تواند با برنامه به پله‌هایی برای قدرتمند شدن یکایک افراد بشر تبدیل ‌شود.

اوقات فراغت در زندگی ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

پرداختن به این مهم به افزایش نشاط و سلامت روح و روان افراد سرزمینمان کمک می‌کند.

پرداختن به موضوع اوقات فراغت، اهمیت زیادی در سلامت روان مخصوصـاً دختران دارد. از مهم‌ترین دلایل اهمیـت ایـن موضوع، افزایش کیفیت زندگی و رشد ابعاد مختلف فردی و اجتماعی است.

بدیهی‌ است که کودکان و نوجوانان و سپس جوانان تا وارد بخش کسب درآمد و تشکیل خانواده و فعالیت‌های جدی اجتماعی خود نشده‌اند نسبت به بقیه اقشار جامعه اوقات فراغت بیشتری دارند. و از آنجایی که هنوز تجربه و معلومات کافی برای بهینه‌سازی گذران این زمان‌ها را ندارند، وظیفه تعلیم چگونگی صرف اوقات فراغتشان به عهده والدین هوشیار و مربیان و مسئولان آموزشی جامعه است.

ورزش، بازی، هنر، مطالعه و شـرکت در مجـالس و مجـامع اجتماعی می‌تواند زمان‌های مفیدی را برای همه افراد در وقت‌های فراغت خصوصاً این قشر جوان‌تر فراهم کند. از این بین بررسی مدیریت اوقات فراغت دختران به دلیل اهمیت حضور این گروه در تعلیم و‌تربیت نسل بعدی و نقش چند‌بعدی ایشان پس از تشکیل خانواده، می‌تواند در ایجاد جامعه‌ای توانمند و خلاق و آرام کمک شایان توجهی کند.

پرداختن به موضوع گذراندن اوقات فراغت دختران، کیفیت زنـدگی اجتماعـی آن‌هـا را بالا می‌برد. یکی از ملمـوس‌ترین کارکـردهای اجتماعی اوقـات فراغت دختـران این است که با تــدارک فرصـت‌هایی برای مشـارکت دختـران در فعـالیت‌های ورزشی، مسابقات، رویدادهای اجتماعی و فرهنگی لحظات شاد و لذت‌بخشی را برای آن‌ها فراهم می‌کند. همچنین باعث افزایش اعتمادبه‌نفس و خود کارآمدی دختران می شود.

ورزش با تقویت نیـروی جسمـی، در فردایـی نه چنــدان دور از آن‌ها مادرانی قوی‌تر و با اعتماد به‌نفس بالاتری می‌سازد.

تحقیقات نشان داده که ورزش روزانه و منظم منجر به افزایش نشاط و آرامش افراد می‌شود. هیجانات مفید و تعامل اجتماعی و تیمی، سازگاری آن‌ها را در جمع بیشتر کرده و ایشان را برای شرکت در مجامع بزرگ‌تر آماده می‌سازد. همچنین ورزش با تعادل بخشیدن به سوخت‌وساز بدنی و ترشحات هورمونی تحمل تحولات جسمی نوجوانان در دوران بلوغ را افزایش داده و قدرت مدیریت و کنترل غرایض را بالا می‌برد.

با توجه به اینکه کیفیت زندگی با میزان شادی و نشـاط ارتبـاط مستقیم دارد، این رویـدادها لحظات بسیـار مغتنمـی هستند که می‌تواننـد به کیفیت زنـدگی دختـران غنـا و عمق ببخشند.

در همه جوامع به‌ویژه در شهرهای بزرگ که روابط میان مردم از گرمی و صمیمیت شهرهای کوچک کم‌بهره است، مردم به شیوه‌های معناداری از ارتباطات و صمیمیت نیاز دارند.

در جامعه صنعتی، پرسروصدا و شلوغ، به فرصت‌هایی برای یافتن هویت، خودپنداری مثبت، تعامل اجتماعی، ابراز خلاقیت و حتی انگیزه‌های ذهنی و جسمی برای حفظ سلامت جسمی و روحی که از طریق فرصت‌های پرهیجان اوقات فراغت حاصل می‌شود نیاز است.

با افزایش فضاهای تفریحی سالم و طبیعی در شهرها و ایجاد زمین‌ها و فضاهای بازی جهت بازی‌ها و ورزش‌های گروهی افزایش گروه‌های کتاب‌خوانی، شعرخوانی، کارگاه‌های هنری و ... می‌توان به کیفیت زندگی دختران افزود.

چنین تجربیاتی اغلب در ایجاد خودپنداره مثبت دختران نقش بسیاری دارد.

برنـامه‌هـای تفـریحی غنی و سـازنـده، دخـتران را به کشـف ارزش‌های شخصی استعدادها و تجربه‌های مفید و با اهمیت قادر می‌سازد. آن‌ها از طریق این برنامه‌ها روابط مثبت و ارزشمندی را در ارتباط با همسالان خود تجربه می‌کنند ایجاد فضاهای سالم و اردوهای سازمان‌یافته به غنی‌سازی زندگی گروهی خارج از منزل فرصت‌های تفریحی و آموزشی رشد ذهنی، جسمی، اجتماعی و روحی دختران منجر می‌شود.

ایجاد فضاهای امن گروهی به رشد سازگاری دختران و مهارت‌های ارتباطی با همسالان کمک می‌کند.

اهمیت به اوقات فراغت در رشد سلامت جسمی، اجتماعی، عاطفی عقلانی و روحانی و همچنین در انسجام خانواده نقش فوق‌العاده مثبتی دارد. تفریح فقط به سرگرمی و لذت افراد محدود نمی‌شود. بسیار فراتر از آن می‌رود. نقش مثبت آن در سلامت جسمی، سازگاری اجتماعی و رشد در مراحل مختلف زندگی ثابت شده است. این امر جامعه را به مکان دل‌پذیری برای زندگی تبدیل می‌کند و در ارتقای کیفیت زندگی افراد جامعه بسیار مؤثر است.

از نظر من لازم است در جامعه ما بیشتر به اوقات فراغت همه و همچنین دختران پرداخته شود و امکانات بیشتری برای بازی‌ها، تفریحات و حضور در مسابقات ورزشی و هیجانات مثبت آ‌ها فراهم شود. همچنین در روان‌شناسی بحث احترام به تفاوت‌های فردی وجود دارد. اگر به دنبال جامعه‌ای سالم هستیم، باید برای اوقات فراغت همه افراد جامعه برنامه‌ریزی کنیم و کمک کنیم جنسیت‌گرایی باعث انزوای بانوان در برخی فعالیت‌های تفریحی و ورزشی نشود. به‌عنوان مثال بانوانی هستند که برای گذران اوقات فراغتشان علاقه‌مند به تفریح‌های آرامش‌بخش هستند و بانوانی هم هستند که به تفریح‌های پرهیجان علاقه‌مندند. لازمه سلامت روح وروان در یک جامعه اهمیت دادن به تفاوت‌های فردی و فراهم کردن بسترهایی در جامعه برای همه افراد با روحیات مختلف و متفاوت می‌باشد.

اهمیت به این مهم از استفاده‌های ضداجتماعی و بزه‌کارانه از وقت آزاد در جامعه پیشگیری می‌کند. همچنین به تعادل صرف وقت در فضای مجازی منجر می‌شود.

تعطیـلات برنامه‌ریزی‌شده روابط میـان گروهی و روابـط بین نسل‌ها را بهبود می‌بخشد و گذران وقت با خانواده روابط بین والدین و فرزندان را غنی می‌سازد.

بررسی‌ها و تحقیقات روان‌شناسان نشان می‌دهد که افزایش فعـالیت‌های اجتمـاعی و فعـالیت‌های تفریحی و ورزش تأثیـر مستقیمی بر کـاهش افسـردگی در افراد دارد به‌طـوری‌که در جلسات روان‌شناسی به بررسی گذران زمان آزاد افراد به‌صورت مستقیم پرداخته می‌شود و با توجه به اینکه میانگین ورزش کردن در دختران نسبت به پسران در جامعه ما کمتر است، تلاش بیشتری باید از سمت مسئولین و خانواده‌ها برای علاقه‌مند کردن دختران به ورزش صورت گیرد.

البته باتوجه به اهمیت ورزش در سلامت جسم و روان جامعه و لزوم افزایش آمار میانگین ورزش دختران جامعه و نیاز به افزودن ورزش به سبک زندگی بانوان کشور لازم است  زیرساخت‌ها  و امکانات لازم برای ورزش بانوان براساس نیازهای امروز دختران و بانوان مجدداً ارزیابی شود. از جمله اینکه بیشتر سالن‌های ورزشی مخصوص بانوان در فضای بسته و بدون تهویه می‌باشد. فضای باز و طبیعی برای ورزش بانوان در هوای آزاد بسیار کم است که نیاز آن در دوران همه‌گیری کرونا کاملاً مشهود است. همچنین زمان‌های مخصوص برای ورزش خانم‌ها در سالن‌های ورزشی محلی، استخرها و اماکن ورزشی بیشتر محدود به صبح است و برای اوقات فراغت بانوان شاغل تمام‌وقت برنامه‌ریزی نشده، حتی پارک‌های مخصوص بانوان شب‌ها تعطیل است.  با توجه به تغییر سبک زندگی از خانه‌های ویلایی به آپارتمانی امکان برخی تفریح‌ها و ورزش در منزل برای همه افراد فراهم نیست و جا دارد که با توجه به تغییر سبک زندگی امروزه امکانات مجدداً ارزیابی شود.

عادت دادن جوانان به‌خصوص دختران به مطالعه و تفکر و کسب علم می‌تواند از آن‌ها بزرگ‌سالان قوی‌تری بسازد. دایر کردن کتابخانه‌ها و فرهنگ‌سراهای مجهز و به‌روز شده. همکاری والدین جهت فراهم‌سازی محیطی آرام و مناسب، و وجود معلمان و مربیان مجرب در این زمینه کمک شایانی به ارتقای فکری ایشان می‌کند.

ایجاد کلاس‌های هنری متنوع، توجه به تفاوت‌های فردی فـرزندان این بوم و بر، رهـاساختن انرژی‌هـای بالقـوه آن‌هـا در راستای ساختن شخصیت قوی و مؤثر و مولد می‌تواند جامعه‌ای بهتر و قوی‌تر بسازد.

هزینه کردن برای این امر حیاتی و مهم برگشت چندبرابری سرمایه وجودی انسان‌های مستعد و توانا را به همراه دارد. هیچ ملتی در گذر زمان با اعضای جامعه‌ای افسرده و ناامید و ضعیف و نادان به بلوغ و اعتلا نرسیده و در چنین جوامعی معمولاً فساد و اعتیاد و جنایت زندگی را به مزبله‌ای متعفن بدل کرده ‌است.

در پایان این بحث لازم به ذکر است که افراد جامعه را نمی‌توان بدون توجه به روحیات و علاقه‌مندی‌شان دسته‌بندی کرد. نیاز به شناخت و بررسی آماری گسترده و دقیق و موضعی است. در جوامع پیش رفته از متخصصان و برنامه‌ریزان حرفه‌ای کمک گرفته و در این زمینه مشاوران روان‌شناسی نقش مؤثری دارند. امید است که مسئولان آموزشی و پرورشی ما هم با نقشی مؤثر و فعال در این زمینه بتوانند جهت ارتقاء نسل جوان اقدام نمایند.