به کارگیری شیوه عبرتآموزی در کلاس درس، یعنی همان روشی که قرآن کریم در تمام 264 حکایت خود به کار برده است. فصلنامه «رشد آموزش تاریخ» در مقالهای به تدریس تاریخ به شیوه عبرت آموزی قرآن پرداخته است
عبرت آموزی و تاریخ عنوان بخشی از این مقاله است. در این بخش میخوانیم: «عبرت حالتی است که در اثر برخورد با امور ظاهری و مشهود برای انسان پدید میآید و به معرفت باطنی و غیرمشهود منتهی میشود. به دلیل ارزش والای این روش و تاثیرگذاری آن در تربیت افراد، قرآن کریم در تمام داستانهایی که مطرح کرده به صورت گستردهای آشکارا یا به اشاره، از آن سخن به میان آورده و بخش عظیمی از گفتههای خود را به قصص پیشینیان اختصاص داده و بسیاری از مطالبی را که از ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی و... مدنظرش بوده در لابهلای این قصص بیان فرموده است.
اگر بخواهیم برای کلاس درس تاریخ هدفی مشخص کنیم آن هدف باید اعتلای مبانی اخلاق حمیده انسان و جهان شمول در دانشآموز باشد که با بهرهگیری از شیوهای که قرآن به کار برده میتوان به مقصود رسید. دانش تاریخ جایگاه رفیع انسانهایی است که همه آینه خدایند نه جایگاه و کارزار جنگ گلادیاتورها و....»
نویسنده مقاله در ادامه آورده است: «اگر در طرح تاریخ به روش قرآن عمل کنیم باید نکاتی را مورد توجه قرار دهیم که عبارتاند از: نکته اول گذار است؛ یعنی به جای اینکه از حوادث گذر کنیم، بر آنها گذار کنیم، یعنی آن سوی حوادث را تحلیل کنیم. به عبارت دیگر «طرح هوشمندانه مسائل» است.
طرح هوشمندانه مسائل نگاه جامع را طلب میکند. یعنی از همه سو موضوع و مسئله را ببینیم. فقط در حادثه فرونرویم، گاهی اطراف مسئله را هم ببینیم. نکته دوم این است که تاریخ برای فرداست و قرآن آن را با این نگاه مطرح میکند. یعنی میخواهد بگوید شما از این تاریخ چه استفادهای میتوانید بکنید. این است که در بحث تاریخ، قرآن میگوید تذکر، عبرت.
یعنی این نکات تکیهگاه اصلی قرآن هستند و رهاوردی برای امروز و فردای شما دارند. نکته دیگر اینکه قرآن طراح هنرمندانه موضوع است. یعنی زیبا گفتن، چرا که قرآن هم عمیق و دقیق است و هم زیبا و هنرمندانه سخن میگوید. تاریخ محتوایی است که باید در ظرف مناسبی عرضه شود. یعنی اگر ما چیزی را خوب عرضه نکنیم و بستهبندی مناسب نداشته باشیم، ضایع خواهد شد. پس معلم تاریخ باید سخنوری نکتهپرداز و زیبا کلام باشد.»
نویسنده: سکینه سلیقهدار، دبیر تاریخ منطقه 4 شهر تهران
کلید واژهها: قرآن، عبرت آموزی، کلاس درس تاریخ