خداوندا دلم را چشم بگشای
به معراج یقینم راه بنمای
دلی بخش از ثنای خویش معمور
زبانی ز آفرین دیگران دور
چو خود برداشتی اول ز خاکم
مده آخر به طوفان هلاکم
امیرخسرو دهلوی
معروف است، در منطق، انسان را «حیوان ناطق» تعریف می‌کنند و می‌دانیم که
«ناطق» از «نطق» اشتقاق یافته است. نطق چهار معنی دارد: اول، سخنی که با
صوت ابراز می‌شود. دوم، سخن نهاده‌شده در نفس. (منظور از این سخن معقولات
است.) سوم، قوه‌ی نفسانی سرشته‌شده در انسان که عقل باشد. چهارم، تواناییِ
اعلامِ آنچه از احوال و علوم در ضمیر انسان نهفته است. باید بپذیریم که
منظور از ناطق در این تعریف از معنای سوم و چهارم به دست می‌آید و در یک
کلام فرق بین انسان و حیوان در قدرت تفکر و تعقل اوست..
وظیفه‌ی مدرسه و نظام تعلیم‌و‌تربیت آماده‌سازی دانش‌آموز برای زندگی است و
رشد همه‌جانبه و تمام‌ساحتی از اهداف سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش به
شمار می‌آید؛ بنابراین همچنان‌که به پرورش جسم اهمیت می‌دهیم، به دنبال
پرورش فکر و ارتقای آگاهی و درونی‌شدن ارزش‌ها و... نیز باید باشیم.
همین‌جاست که وظیفه‌ی معلمی سخت و البته باارزش می‌شود.
«توسعه‌ی فرهنگی و سیاسی این است که انسان‌ها در جامعه احساس کنند که
می‌توانند درست بیندیشند، درست بفهمند و درست فرا بگیرند. اگر کشوری بتواند
خود را به اینجا برساند، توطئه‌ها و گمراه‌گری‌ها در آن اثر نمی‌کند. این
چیز خوبی است؛ اما این با جنجال و غوغا و های‌وهوی و روزنامه‌بازی و امثال
این‌ها درست نمی‌شود؛ به دست معلم درست می‌شود. پیشرفت سیاسی و پیشرفت
فرهنگی را معلم پایه‌گذاری می‌کند. معلم، یعنی آن کسی‌که می‌تواند خصوصیات
اخلاقی خوب را در بچه پرورش دهد، معلومات خوب را به کودک بیاموزد، فکرکردن
را به کودک بیاموزد، استقلال رأی را به کودک بیاموزد.»1 در یک کلام باید کاری کنیم که «کودک از اول کودکی عادت کند به فکرکردن، عادت کند به خردورزی. این خیلی مهم است.»2
به دلیل اهمیت این موضوع در این شماره از نشریه‌ی رشد آموزش ابتدایی مجاب
شدیم به بحث تفکر و راه‌های پرورش آن و فکرورزی و تعقل بپردازیم. باید
اعتراف کنیم که عمده‌ی برنامه‌ی درسی مدرسه در راستای حافظه‌محوری است و در
نتیجه کار روی فکرپروری کاری دشوار می‌نمایاند؛ اما احتمالاً پس از
مطالعه‌ی این شماره تصدیق خواهید کرد که چه بسا در بسیاری از زمینه‌ها و
موارد می‌توانیم با اندکی تغییر در روش یا محتوا، دانش‌آموزان را فکور بار
بیاوریم و این است آورده‌ی بزرگ مدرسه برای دانش‌آموزان در دوران پیشرفت
پرشتاب فناوری.
در گذر آماده‌سازی این شماره، شاهد اوج‌گیری وحشی‌گری نظامیان صهیونیستی در
کشتار مردم و کودکان بی‌پناه غزه بودیم و البته شهامت و ایستادگی این
مظلومان را هم به چشم دیدیم و به دل ارج نهادیم. کودکان مظلومی که به‌جای
مدرسه راهی بیمارستان می‌شوند و معصومانه به درجه‌ی رفیع شهادت می‌رسند.
فقط کمی فکر و البته وجدان لازم است تا غاصب‌بودن رژیم صهیونیستی روشن شود و
تکلیف آزادسازی قدس شریف بر شانه‌های ما سنگینی کند. وظیفه دانستیم از
همین موقعیت با مردم مقاوم فلسطین اعلام همدردی کنیم و از خداوند متعال
یاری ویژه‌اش را برای پیروزی مسلمانان خواهان باشیم.
ضمن تشکر از عزیزانی که در تولید این شماره همراه ما بودند، از همه‌ی شما
معلمان محترم دعوت می‌کنیم مطالب موردنظر خود را برای انتشار در نشریه برای
ما ارسال کنید. رشد آموزش ابتدایی متعلق به شماست و هر شماره حاصل تلاش
جمعی همکاران محترم از نقاط متعدد کشور عزیزمان است.
پی‌نوشت‌ها
1. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارگران و معلمان (15/02/۱۳۷۸)
2. بیانات در دیدار معلمان و اساتید دانشگاه‌های خراسان شمالی (20/07/۱۳۹۱)